Паша Ибиш оьлу Сяфяров

 
Z
əylik alunit yatağı 
 
Daşkəsən şəhəri ilə Zəylik kəndi arasında yerləşir. Alunit 
filizl
əşməsi kimmeric yaşlı litoklastik tufların metasomatik 
d
əyişməsi nəticəsində əmələ gəlmişdir. Zəylik alunit yatağı hələ 
XIX 
əsrdən məlum idi. Lakin onun hərtərəfli öyrənilməsi və 
ehtiyatlarının hesablanması həmin ehtiyatların Dövlət Ehtiyatları 
Komissiyası tərəfindən qəbul olunması, Azərbaycanda Sovet 
Hakimiyy
əti qurulduqdan sonra yerinə yetirilmişdir. Zəylik alunit 
yatağı bazasında Gəncə aliminium oksidi zavodu inşa olunub, 
f
əaliyyətə başlanmışdır.
G
əncə aliminium zavodu işə düşənə kimi sulfat turşusu kükürd 
kolçedanından alınırdı. Gəncə aliminum zavodu işə düşdükdən 
sonra alunit filizind
ən aliminium oksidlə paralel sulfat turşusu da 
alınırdı. Bu texnoloji sxemin çox böyük əhəmiyyəti vardı. Bir 
t
ərəfdən texnoloji proses zamanı alunitdən ayrılan kükürdün 
atmosfer
ə atılaraq ekologiyanın korlanmasının qarşısı alınır, digər 
t
ərəfdən sulfat turşusu istehsalı üçün kükürd kolçedanı istehsalına 
s
ərf olunan əlavə xərclərin qarşısı alındı.

---

Elnur 
İbiş oğlu Səfərov -Kiçik Qafqazın faydalı qazıntı yataqları 
98 
G
əncə aliminium oksidi zavodunda istehsal olunan sulfat 
turşusu konteynerlərə doldurularaq SSRİ-nin müxtəlif sənaye 
şəhərlərinə göndərilirdi.
Alunit 
 
Çovdar qızıl yatağı 
 
Çovdar qızıl yatağı Daşkəsən şəhərindən şimal, şimal-qərbdə, 
Xeyr
əçayın sağ sahilində, Çovdar kəndinin 1,5-2,0 km. cənub-
q
ərbində yerləşir. 1998-2001-ci illərdə «Azərqızıl» şirkətinin 
əməkdaşları bu kvarsitlərdən sınaqlar götürmüş və sınaqlarda 
qızılın yüksək miqdarı olduğunu aşkar etmişlər.
2002-2004-cü ill
ərdə bu yataq buruq quyularının və yeraltı dağ 
qazma
larının köməyilə hüdurlandırılmış və C
2
v
ə P
1
kateqoriyaları üzrə ehtiyatları hesablanmış və sənaye əhəmiyyətli 
yataq olduğu müəyyənləşdirilmişdir.
Hal-
hazırda yatağın mənimsənilməsi üçün «Londeks» şirkəti 
k
əşfiyyat işləri aparır.