6. Tarbiyaviy shart-sharoitlar. Unga moddiy, psixofiziologik,
sanitar-
gigienikdan tashqari sinfda yuzaga keladigan munosabatlar: jamoadagi iqlim,
pedagogik rahbarlik usuli va boshqalar tegishlidir.Ma’lumki,
mavhum shart-
sharoitlar bo‘lmaydi, ular hamisha aniq. Ularni birlashuvi aniq holatlarda
ko‘rinadi. Tarbiya amalag oshadigan sharoit pedagogik vaziyatlar nomini oldi.
7. Tarbiya vositalari. Tarbiya metodlari tarbiya
jarayonining tarkibiy
qismlari sifatida yuzaga chiqadigan tarbiya vositalaridan tashkil topadi. Metodlar
ular bilan mustahkam bog‘langan va birgalikda qullaniladigan
boshqa tarbiya
vositalari ham mavjud. Masalan, metodlarni samarali qo‘llanilishi uchun zaruriy
yordam beruvchi ko‘rgazmali qo‘llanmalar, tasviriy san’at
asarlari va musiqa
san’ati, ommaviy axborot vositalari.
8. Pedagogik malakani egallaganlik darajasi. Tarbiyachi odatda faqat o‘zi
biladigan va qo‘llashni egallagan metodlarni tanlab oladi. Ko‘plab metodlar
murakkab bo‘lganligi bois, o‘kituvchida ko‘p kuch ishlatishni talab etadi. Bunday
mas’uliyatdan bo‘yin tovlaydigan pedagoglar ularsiz
faoliyatni tashkil etishga
harakat qiladi. Natijada turli obrazli, xilma-xil maqsad, vazifa, sharoitlardan kelib
chiqib metodlardan foydalanishga qaraganda samarasi past bo‘ladi.
9. Tarbiya vaqti. Qachonki, vaqt kam , maqsad esa katta bo‘lsa, «kuchli
harakatlantiruvchi» metodlar qo‘llaniladi,
qulay sharoitlarda esa, tarbiyaning
«ayaydigan» metodlaridan foydalaniladi. Tarbiyani «kuchli harakatlantiruvchi» va
