Microsoft Word boshlangich sinflar jismoniy tarbiyasi

Mustahkamlash va takomillashtirish darslar. 
- Kirish, yangi materiallarni o’zlashtirish darslaridan keyin harakat masalalari 
o’zlashtirilgandan so’ng, uzlashtirilgan jismoniy mashqlarni mukammal bajarish 
maqsadida tashkil etiladi. 
Yakunlash darslari – mazmuniga ko’ra va pedagogik vazifasi nuqtai nazaridan 
to’rlanayotgan darslardan butunlay farqlanadi. Bu darslarda o’quv choragi, o’quv 
dasturidagi turkum darslarga, o’quv yili davomidagi darslarga yakun yasaladi. Yakuniy 
darslar o’quvchilarning bilimlari va ko’nikmalarini baholash tarzida amalga oshiriladi. 
Yuqorida qayd etilgan jismoniy tarbiya dars turlaridan tashqari. Darslarni tashkil 
etish xarakteriga kura ham turlanadi. 
Ular:1.Aksentli (urg’uli) darslar 
2.Aralash darslar. 
3.Majmuaviy darslar deb nomlanadi. 
Aksentli darslar mazmuniga ko’ra dasturining alohida ajratilgan bo’limi bo’yicha 
tashkil etish demakdir. Ya’ni aksentli dars diqqat gimnastika, yengil atletika, voleybol, 
basketbol va h.k.ga yo’naltirilgan. Darsni o’qitish jarayoni diqqat shu bo’lim materialini 
o’rganish, takrorlash yoqi takomillashtirishga qaratilgan bo’ladi. 

---

76
Aralash darslar mazmuniga ko’ra o’quv dasturi tarkibidagi bir necha bo’lim 
materialini o’qitishni, o’zlashtirilmagan, o’zlashtirilib, takomillashtiriladigan materialni 
o’qitishga qaratiladi. Bunday darslarda o’quvchilar bir necha guruhlarga bo’linib, dars 
davomida o’zlashtirmagan mavzulari ustida o’qituvchi nazarati va rahbarligida 
ishlaydilar. 
Majmuaviy darslarning mazmuni o’quv dasturining tartibidagi bir necha bo’lim 
materialar bo’yicha tashkil etiladi. Ya’ni aniq pedagogik vazifalarga ko’ra bir darsni 
o’zida bir necha mavzu (voleybol, yengil atletika, kurash, gimnastika va x.k.) o’qitiladi. 
Bunday darslar amalda kam tashkil etiladi. 
Jismoniy tarbiya bo’yicha ishlanma (konspekt) tuzish usuli 
Jismoniy tarbiya darsining ishlanmasi (konspekt, bayonnoma) o’quv ishlarini 
rejalashtirishning eng asosiy hujjati hisoblanadi. Dars ishlanmasini puxta tuzilishi
darsni samarali o’tishini ta’minlashga katta ta’sir ko’rsatadi. Dars ishlanmasi 
tuzishga konkret talablar qo’yilsada uni puxta va na’munali tuzish o’qituvchidan ijodiy 
yondoshuv bilim va tajriba talab qiladi. Na’munali davr talabiga mos yangi pedagogik 
texnologiyalardan foydalanib tuzilgan dars ishlanmasini tuza olgan o’qituvchi albatta 
ushbu rejaga ko’ra samarali dars ham o’tib bera oladi deyish mumkin. Dars ishlanmasi 
har bir sinf uchun har bir darsga muljallab tuziladi. Albatta 1 soatga mo’ljallangan dars 
ishlanmasi o’quv jarayonini tashkil etishga doir hujjatlarga mos bo’lishi kerak. Dars 
ishlanmasi umumiy o’rta ta’limning DTSga jismoniy tarbiya bo’yicha o’quv dasturiga, 
o’quv ishlarining yillik, choraklik, oylik va haftalik rejalariga mos bo’lishi nazarda 
tutilmog’da. Umumiy pedagogikada. Jismoniy tarbiya nazariyasi va metodi.
Novikov A.D, Matveyev A.P, Maxkamjonov K.M, Abdullayev A, Rafiyev X, Salomov 
R.S, Xo’jayev P kabi mutaxasislarni tavsiyalariga ko’ra turli shakldagi dars 
ishlanmalaridan foydalanish mumkin. Hozirgacha ishlab chiqilgan dars ishlanmalariga 
va shaxsiy tajribalarga tayanib qo’yidagi dars ishlanmasini na’muna sifatida tavsiya 
etamiz. Ushbu ishlanma dars ishlanmalari ichida har jihatdan o’qituvchi uchun qulay 
hisoblanadi. 

---

77
Har bir dars uchun tuzilgan dars ishlanmasining puxta tuzilishi, vazifalarni to’g’ri 
qo’yilishi darsni samarali tashkil etishni ta’minlaydi. Quyida 3-sinflar uchun na’muna 
sifatida dars ishlanmasi beriladi.