7008
Bo‘lajak texnologiya o‘qituvchisining kasbiy faoliyatini
zamonaviy ta’lim texnologiyalari asosida takomillashtirish metodikasi.
ÿ
ÿ
3. Tahlil
Olim N.A.Muslimov bo‘lajak kasb-hunar ta’limi
o‘qituvchisining kasbiy pedagogik sifatlarini
shakllantirishning ilmiy-uslubiy asoslarini o‘rgandi.
Shuningdek, ma’nan yetuk, mustaqil dunyoqarash va
ijodiy tafakkurga ega, umuminsoniy va milliy qadriyatlarga
sodiq bo‘lgan yangi avlod mutaxassislarini tarbiyalash
yo‘lida ta’lim oldi.
Ushbu didaktik vositaning maqbul jihatlaridan biri
bo‘lajak mutaxassislarda yanada
ijodiy qobiliyatlarni
yuzaga keltiruvchi qulay dasturlar yordamida barcha
ma’lumotlarning elektron shaklini yaratishdir. Ya’ni,
elektron komplekslar, elektron ta’lim ishlanmalari ishlab
chiqilsa va amaliyotga joriy etilsa, o‘quvchilar bunday
imkoniyatdan yetarlicha ko‘nikmaga ega bo‘ladilar va
mustaqil ishlay oladilar, ya’ni o‘quv jarayonining predmeti
bo‘ladi. Ushbu tadqiqot ishimizda yuqorida qayd etilgan
didaktik usullar, zamonaviy ta’lim
texnologiyalari shakllari
hamda didaktik dasturiy ta’lim vositalaridan foydalangan
holda texnologik ta’lim yo‘nalishi bo‘yicha “Xizmat” misolida
guruhlarga bo‘lingan holda tajriba-sinov ishlarini olib bordik.
Bugungi kunda zamonaviy ta’lim texnologiyalaridan
axborot texnologiyalarini jadal joriy etish, o‘quv jarayonini
kompyuterlashtirish eng dolzarb muammolardan biriga
aylandi. Didaktik vositalardan biri hisoblangan
kompyuterning ta’lim sohasidagi ahamiyati beqiyos. Unda
oliy ta’lim tizimini ma’muriy boshqarishdan tortib,
maktabning individual
faoliyatini tashkil etish, boshqarish,
nazorat qilish, o‘quv fanlarini o‘rganishni tashkil etishdan
tortib, talabalarning individual darslarini tashkil etishgacha
bo‘lgan masalalar qamrab olingan.
Yuqoridagilardan ko‘rinib turibdiki, ilmiy tadqiqot ishining
asosiy vazifasi bo‘lajak kasb-hunar o‘qituvchilarining kasb
mahoratini oshirish va ularning tajribasidan zamonaviy
axborot texnologiyalaridan foydalanish va o‘quv jarayoniga
joriy etishdan iboratdir.
Demak, bu maqsadlarga erishish uchun o‘qitish
jarayonini texnologiyalashtirish, ko‘zlangan
maqsadga
erishish yo‘llarini oldindan bilish, bo‘lajak yosh
mutaxassislarning kasbiy faoliyatini takomillashtirish zarur.
Tajribalar asosida bizda quyidagi fikrlar paydo bo'ldi.
Yuqorida qayd etilgan olimlarning tadqiqotlarini qiyosiy
tahlil qilib, biz oliy ta’lim muassasasining texnologiya
sohasida “texnologik xizmatlar” misolida tajriba-sinov
tajribalarini o‘tkazdik.
U.K.Tolipov “Oliy ta’lim tizimida umumiy mehnat va
kasbiy ko‘nikmalarni rivojlantirishning pedagogik
texnologiyalari” mavzusida ilmiy tadqiqot ishlari olib bordi.
Bo‘lajak o‘qituvchilarning kasb mahoratini oshirishda
pedagogik texnologiyalarning o‘rni va ta’lim jarayoniga
joriy etilishini o‘rganib chiqdi.
"Pedagogik texnologiya"
ning tizimli usulidir
Ta'lim texnologiyasi - o'quv jarayonining umumiy
mazmuni bo'lib, u oldindan ishlab chiqilgan o'quv jarayonini
yaxlit tizim orqali bosqichma-bosqich amalga oshirishni,
aniq maqsadga erishish uchun aniq tizimlar, usullar va
vositalarni ishlab chiqish va ulardan samarali foydalanish
va yuqori o'quv jarayonini boshqarish [5,6].
Bu bir ma’noda to‘g‘ri, lekin chuqurroq o‘ylansa, uning
bir yoqlamaligi yaqqol ko‘zga tashlanadi yoki o‘quvchi
shaxsini inkor etish bunday yondashuvda seziladi. Bu
kamchilikni birinchi bo`lib V.P.Bespalko payqagan va
o`zining “Pedagogik texnologiya
- pedagogik muvaffaqiyatni
kafolatlay oladigan o`quvchi shaxsini shakllantirish
jarayonining ifoda-loyihasidir” asarida ta`riflagan.
Yuqoridagi fikrlarni tahlil qilib shuni aytishimiz mumkinki,
“Pedagogik texnologiyalar”, “Zamonaviy ta’lim
texnologiyalari” ta’lim jarayonining mazmuni bo’lib, ta’lim
tizimining mohiyatini ochib beradi, ta’lim jarayonlarini
optimallashtirish va takomillashtirishni ta’minlaydi. Tadqiqot
ishimizning asosiy mazmuni ham shunga qaratilgan. Shu
asosda ilmiy-tadqiqot ishimizni oliy o‘quv yurtlarida texnik
ta’lim yo‘nalishidagi o‘quv jarayoni misolida olib, tajriba-
sinov mashg‘ulotlarini o‘tkazdik.
Tajriba darslari jarayonida
“Pedagogik texnologiyalar”, “Zamonaviy ta’lim
texnologiyalari”dan foydalangan holda o‘quvchilarning
bilim, ko‘nikma va malakalarini shakllantirish darajasini
aniqladik.
Professor N.N.Azizhodjaeva pedagogik texnologiyalarni
o‘quv jarayoniga qo‘llash va pedagogik mahoratni oshirish
muammolarini tadqiq qildi.
Yuqoridagi tadqiqotlar tahlili shuni ko‘rsatadiki,
“Pedagogik texnologiya” boshlang‘ich ta’lim maqsadi va
mazmunidan kelib chiqadi.
o'qitish va o'qitish jarayonini belgilash, ta'lim shakllarini
yaratish va qo'llash, optimallashtirish vazifalari va
shaxsning imkoniyatlari va ularning o'zaro bog'liqligini
hisobga olish.
Kompyuter texnologiyasining afzalliklari
quyidagilardan iborat: ÿ O'quvchilarning ma'lum
ko'nikmalarini
shakllantirish vaqti qisqaradi; mashq
qilinadigan
topshiriqlar soni ortadi; ÿ Talabalar ishining
sur’ati tezlashmoqda; ÿ Kompyuterni faol boshqarish
zarurati natijasida talaba ta’lim
sub’ektiga aylanadi; Talabalar kuzatish qiyin bo'lgan
jarayonlarni modellashtirish va bevosita namoyish
qilish
imkoniyatiga ega bo'ladilar; Aloqa vositalaridan
foydalangan holda
darsni masofaviy resurslar
bilan ta'minlash mumkin; ÿ Kompyuter bilan muloqot
didaktik o‘yin xarakterini oladi, shu orqali
o‘quvchilarning o‘quv faoliyatiga bo‘lgan ishtiyoqini
oshiradi va hokazo [7,8].
Machine Translated by Google