Toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika

Vekslerov shkalasi. Vekslerov shkalasi (“PPSI” testi) aqliy qobiliyatni 
aniqlashga imkon beruvchi individual test hisoblanadi. U ikki qismdan iborat: 
1) og'zaki shkala (ma'lum materialni o'zlashtirish, uning mazmunini 
tushunish, arifmetik topshiriqlarni bajarish, o'zaro o'xshashliklarni topish, lug'at 
boyligiga egalikni namoyish etish kabi beshta ko'rsatkich bo'yicha baholanadi); 
2) harakat shkalasi (kubiklardan konstruktsiyalar yaratish, labirintlarni 
topish, chizilayotgan surat (kartinalar)ni yakuniga yetkazish, tavsiya etilayotgan 
kod (tasvir)lar mohiyatini ochib berish (“Hayvonlarning uylari” mavzusi 
bo'yicha) kabi beshta holat ko'rsatkichlari bo'yicha baholanadi. 
Torrens (I) testi11. Torrens (I) testi yozma shaklda bo'lib, tafakkurning 
quyidagi sifatlarini aniqlashga yordam beradi: 

---

82 
tezkorlik; 
aniqlik; 
tasavvurning boyligi va o'ziga xosligi. 
Test noto'g'ri shaklda yoritilgan surat (kartina)ni to'g'ri shaklda ifoda 
etishga asoslanadi. Bunda boladan juda yorqin ranglarda noto'g'ri tasvirlangan 
kartinani alohida qog'ozga to'g'ri shaklda qayta tasvirlay olish talab etiladi. 
Torrens (II) testi12. Torrens (II) testi og'zaki shakldagi test bo'lib, bolalar 
va kattalarning ijodiy qobiliyatini og'zaki usullar yordamida aniqlashga xizmat 
qiladi. Test quyidagi tavsifga ega: 
savollarni bera olish malakasiga egalik; 
surat (kartina)lar majmuida tasvirlangan vaziyatlarga mos keluvchi 
holatlarning sabab va oqibatlarini aniqlay olish; 
kundalik 
hayotda 
eng oddiy va 
ommaviy 
predmetlarni 
qo'llashning o'ziga xos usullarini taklif eta olish; 
-barcha uchun yaxshi tanish bo'lgan predmetlar bo'yicha kutilmagan 
savollarni bera olish; 
-taxminlarni ilgari sura olish. 
Pedagogik manbalarda ilgari surilgan g'oyalarga tayangan holda pedagog 
ega bo'lgan kreativ tafakkur darajasini quyidagi metodlar13 yordamida 
baholash mumkin: 
-ta'lim-tarbiya jarayonida o'qituvchi shaxsi va faoliyatini bevosita o'rganish 
metodlari (pedagogik kuzatish, o'qituvchining ish hujjatlari va rejalarini 
o'rganish, suhbat va h.k.); 
-pedagogik tafakkurni tashxislashga yordam beruvchi maxsus metodlar 
(tashxisli vaziyatlar, anketa, reyting, test va b.) 
Ushbu metodlar yordamida oliy ta'lim muassasalari talabalarining 
pedagogik bilimlari darajasini ham baholash mumkin. Faqat bu o'rinda 
o'qituvchining ish hujjatlari, rejalarini o'rganish emas, balki talabalarning 

---

83 
individual, mustaqil ta'lim olishlari va ularning natijalarini tahlil etish maqsadga 
muvofiqdir.