Pedaqogika imtahan cavabları
1. Şagirdə münasibətə görə pedaqoji texnologiyaları fərqləndirin.
Bu gün məktəblərin nəzəri və praktik işlərində təlim-tərbiyə prosesinin müxtəlif
variantları mövcuddur. Hər bir müəllif və icraçı pedaqoji prosesə özünəməxsus
yenilik gətirmişdir. Lakin
əksər texnologiyalar məqsəd, məzmun, tətbiq olunan
metod və vasitələrə görə bir sıra ümumi xüsusiyyətlərə malikdirlər. Şagird
mövqeyinin təlim prosesində nəzərə alınması və böyüklər tərəfindən ona olan
münasibət pedaqoji texnologiyanın ən mühüm cəhətlərindən hesab edilir.
Burada neçə texnologiya tipləri fərqləndirilir:
Avtoritar texnologiyalar - burada müəllim təlim-tərbiyə
prosesinin yeganə
subyekti kimi çıxış edir, şagird isə yalnız “obyekt”, kiçik bir mexanizm rolunu
oynayır. Bu texnologiyalar məktəb həyatının ciddi təşkili ilə seçilir,
şagirdlərin
müstəqilliyinin və təşəbbüs karlığının boğulması, eləcə də onlara qarşı tələb və
məcburiyyətin olması ilə fərqlənir.
Didaktosentrik texnologiyalar – uşaq şəxsiyyətinə diqqətsizliyin ən yüksək
dərəcəsi didaktosentrik texnologiyalarda
özünü göstərir ki, burada subyekt-
obyekt münasibətləri, daha doğrusu, müəllim-şagird münasibətlərində müəllim
hakimdir, təlim tərbiyədən yüksəkdə dayanır və şəxsiyyətin formalaşmasında
başlıca amil didaktik vasitələrdən istifadədir.
Şəxsiyyətyönümlü texnologiyalar – bütün məktəb
təhsil sistemində uşaq
şəxsiyyətini diqqət mərkəzində qoyur, ziddiyyətsiz,
tam sərbəst, rahat şərait,
onun inkişafını təmin etmək üçün bütün imkanlar yaradılır. Şəxsiyyətyönümlü
texnologiyalar çərçivəsində müstəqil istiqamətlər
kimi humanist şəxsiyyətli
texnologiyalar, texnoloji əməkdaşlıq və azad tərbiyə texnologiyaları
fərqləndirilir.
Humanist şəxsiyyətli texnologiyalar hər şeydən öncə,
öz humanist mahiyyəti,
şəxsiyyətə kömək məqsədi ilə seçilir. Onlar uşağın yaradıcı imkanlarına inamı,
onun şəxsiyyətinə hörmətlə yanaşmağı, sevgi ideyasını təbliğ edərək
məcburiyyəti inkar edirlər.
