Pedaqoji ünsiyyət və onun quruluşu. Pedaqoji unsiyy



Yüklə 353,47 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə5/12
tarix30.04.2023
ölçüsü353,47 Kb.
#105125
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12
Pedaqoji usatalığın əsasları (Mühazirələr 21-40)

T
əlqinin növləri. 
T
əlqinin müxtəlif növləri var.Əsaslanmalara görə təlqinin növlərini bu cür təsnif etmək 
mümkündür,yəni aşağıdakı kimi qruplaşdırmaq olar: 
1.T
əlqinedici təsirin mənbəyindən asılı olaraq təlqin 2 növdə olur : A) təlqin-hərəkət.Bu 
başqası tərəfindən edilir. B) özünütəlqin-burada təqinin obyekti və subyekti üst-üstə 
düşür,yəni,təlqin edən də,olunan da eyni adamdır.Özünütəlqin özünütərbiyənin mühüm 
vasit
əsidir və şəxsiyyətin inkişafında əsas yer tutur. 
2.T
əlqin edənin (subyektin) vəziyyətindən asılı olaraq təlqin 3 növdə olur: a) ayıq 
vaxtında təlqin, b) yuxuda təlqin (hipnopediya – xarici dillərin öyrənilməsi zamanı 
istifade edilir), c) hipnozla t
əlqin 
Pedaqoji sah
ədə çalışdığımız üçün bizi daha çox ayıq vaxtında aparılan təlqinin 
xüsusiyyətləri maraqlandırmalıdır. 
3.T
əlqin edənin məqsədinin olub-olmamasından asılı olaraq təlqin 2 növdə olur: a) 
m
əqsədli təlqin, b) məqsədsiz təlqin. 
M
əqsədli təlqin zamanı müəllim qoyulmuş məqsədə çatmaq üçün uşağa psixoloji təsiri 
m
əqsədli şəkildə və şüurlu olaraq təşkil edir.Məqsədsiz təlqində isə təlqin edən şəxs 
qarşısında heç bir məqsəd (fikir,hərəkət,davranış və s.) müəyyənləşdirilmir. 
4.T
əsirin nəticələrinə görə təlqin a) müsbət və b) mənfi növlərdə olur. 
Birincinin n
əticələrinə görə uşaqda ən yaxşı,müsbət psixoloji 
keyfiyy
ətlər(adətən,maraqlar,baxışlar,münasibətlər,davranışlar,hərəkətlər) formalaşır. 
Pis,m
ənfi təsirin gedişatında isə şüurlu və ya şüursuz,məqsədli və ya məqsədsiz olaraq 
adama m
ənfi,pis psixoloji keyfiyyətlər,xüsusiyyətlər,hallar (aşağı 
özünüqiymətləndirmə,məsuliyyətsizlik və s.) təlqin edilir. 
5.M
əzmunundan asılı olaraq təlqin 2 növdə olur: a) açıq təlqin, b) qapalı təldin.Açıq 
t
əlqində onun məqsədi ilə forması tam uyğun gəlir. 
T
əlqin edən şəxs (subyekt) təlqin olunanı (obyekti) müəyyən hərəkətlərin edilməsinə və 
ya on
ları etməməyə çağırır. 
M
əsələn,”Sən həmişə yaxşı oxuyacaqsan”,”Sən bir də heç vaxt siqaret 
çəkməyəcəksən” deməklə müəllim konkret uşağa öz konkret fikrini açıq şəkildə 
bildirir.Qapalı və ya bilavasitə təlqində isə məqsəd açıq deyil,qapalı,maskalanmış 
şəkildə verilir,birbaşa deyilmir (“Qızım,sənə deyirəm,gəlinim sən eşit” atalar sözündə 
deyildiyi kimi),olunan h
ərəkətə,davranışına işarə olunur. 


T
əlqin və relaksasiya 
Biz buraya q
ədər adi pedaqoji fəaliyyət şəraitində yerinə yetirilən təlqindən söhbət aç-
mışıq. Lakin təlqin və özünütəlqin təlqinə məruz qalan adamın psixi və fiziki fondunda 
realllaşdırıldıqda, onun effektivliyi əhəmiyyətli dərəcədə yüksəlir. Pedaqogikada relakso-
pediya adlanan bu metod son ill
ər daha geniş tətbiq olunmaqdadır. Relaksopediya ən 
m
əsuliyyətli və mürəkkəb situasiyalarda, xüsusilə, pedaqoji cəhətdən başsız buraxılmış, 
antisosial meyilli, ictimai davranış normalarının müxtəlif pozulma halları özünü göstərən 
şagirdlərlə iş zamanı daha effektli təsir göstərir. Adi təsir metodları da burada çox vaxt 
az effektli olur. Uşağın təlqinə meyilliliyi yüksəldiyi zaman relaksasiya fondunda təlqinin 
t
ətbiq edilməsi çox vaxt müsbət nəticələr verir. Məsələ burasındadır ki, relaksasiya ha-
lında məlumatın daxil olmasının daxili və xarici kanallar sürətlə azalır, yalnız bir şey -
pedaqoqun t
əlqindedici səsi qalır ki, onun da təsirinin effektivliyi yüksəlir. 
Əzələ relaksiyası vəziyyətində təsirlilik və özünütəlqin də yüksəlir. Ona görə də özünü-
t
əlqin üçün ən yaxşı vaxt əsasən yuxudan qabaqkı və oyanmadan qabaqkı mərhələlər-
dir. Özgə vaxt şüurun rasional komponenti təlqinedici təsirə mane olur, məlumatın qiy-
m
ətləndirilməsində tənqidilik yüksəlir. 
Relaksopediyanın didaktik məsələlərlə tətbiq edilməsi də geniş yayılmışdır. Təlimin bu 
metodu 
informasiyanın daxil edilməsində suqqestopediyaya (təkliflər, təklif vermək. 
Г.Лозанов “Основньı суггестолочкий” Sofiya – 1973) əsaslanır və bunun da nəticəsin-
d
ə mənimsənilmiş biliklərin kəmiyyəti və keyfiyyəti sürətlə yüksəlir. 



Yüklə 353,47 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin