Plagiat report

dalğalanmalarla nəticələnir ki, bu da 

resur ixracından asılı iqtisadiyyata sahib ölkələr üçün yaxşı təsirlər

doğurmur. Bütün bu risklərdən uzaqlaşmaq üçün son illər Çin və Rusiya arasındakı dəyəri 

400 mlrd.$-dan çox

olan və yuan 

və rublla hesablaşmaların ediləcəyi qaz sazişinin bağlanması, Rusiya və İran arasında qarşılıqlı

hesablaşma əməliyyatlarının bütövlükdə dollar dəyərinin milli valyutalara çevrilərək edilməsi haqqında razılaşma,

xüsusilə ən son 

Ukrayna böhranı zamanı ABŞ və Avropa kapital bazarlarının rus enerji 

şirkət 

və banklarına

tətbiq etdikləri sanksiyalardan 

qaçınmaq məqsədilə 

Rusiyanın xarici ticarətdə 

dollardan olan asılılığının

azaldılması səyləri və başqa cəhdlər beynəlxalq valyuta sistemində “dollar renesansının” sonu kimi qiymətləndirilə

bilər (Mallaby S. və Wethington O.,2018).

Beynəlxalq valyuta sistemində bu gün üçün əsas müzakirə mövzularından biri də təkqütblü yanaşmadan

çoxqütblü yanaşmaya keçidlə bağlıdır. Sistemdə təkqütblülüyün möcudluğu bir sıra problemləri özündə

birləşdirir. Bu problemlər əsasən mütləq iqtisadi hökmranlıq və buna bağlı olan qlobal miqyasda sabitliyi təmin

etmək və qorumaq üçün lazımi istəyin olmaması , inhisarçı üstünlükləri istidafə edərək beynəlxalq stabilliyin

pozulması hesabına gücünü artırmaq maraqları və s. ilə müşaiət olunur. Uzun illər ərzində Amerikanın iqtisadi və

maliyyə dominantlığı altında olan və fəaliyyətini sürdürən beynəlxalq valyuta sistemi 2008-ci il böhranı ilə

bərabər çox mərkəzli bir sistemin yaranmasını zəruriliyini dərk etdi. 

Qlobal səviyyəəd baş verən proseslər çərçivəsində, “ çoxqütblü” dünya valyuat sisteminin yaradılması bərarində

bir sıra problemlərin yaranma ehtimalını ortaya qoyur. Qısamüddətli məzənnə çaxnaşmaları və valyuata

müharibələrinin genişlənməsi də bu kimi ehtimallar arasında qeyd edilə bilər. Lakin bizim əvvəldə də qeyd

etdiyimiz kimi, beynəlxalq valyuta sistemi təkcə format deyil, həm də institusional baxımdan da islahatlara

ehtiyac duyur (Mark B və Stephen B.,2016).

Dünya maliyyə arxitekturasında müşahidə olunan əsas meyllərdən biri təqütblüyün aradan qaldırılması və dolların

üstünlüyünün sonlandırılması üçün müxtəli ölkə qrupları və ya ölkələr tərəfində addımların atılmasıdır. Hazırki

dünya valyuta sistemində dollardan başqa dünya valyutaasına çevrilmə potensialı ən yüksək olan valyutalat avro

və yuandır. Bu çevrilməsin önündə hələki bir sıra problemlər durur. Avro