Plevra kasalliklari

Plevra kasalliklari

• Plevra kasalliklari

Плевра эмпиемаси – кўкрак қафасининг кўп учрайдиган касалликлар қаторига киради. 30-50% ҳолларда ўткир ва сурункали пневмония асорати сифатида намоён бўлади, 80-90% - ўпка гангренасида, 9-15% - ўпка абсцессларида, 6-8% - бронхоэктатик касал-ликда ривожланади

• Плевра эмпиемаси – кўкрак қафасининг кўп учрайдиган касалликлар қаторига киради. 30-50% ҳолларда ўткир ва сурункали пневмония асорати сифатида намоён бўлади, 80-90% - ўпка гангренасида, 9-15% - ўпка абсцессларида, 6-8% - бронхоэктатик касал-ликда ривожланади

• Плевранинг ўткир эмпиемаси 30% гача ҳолларда ўпка ва плеврада бажарилган жарроҳлик амалиётлардан сўнг ривожланади.

• Касаллик 2 баравар кўп эркакларда учрайди

Ko‘krak qafasi jarrohligi plevra (empiema) kasalligini davolashdan boshlagan.

• Ko‘krak qafasi jarrohligi plevra (empiema) kasalligini davolashdan boshlagan.

• Birinchi bo‘lib torakal amaliyotni Gippokrat yoritib bergan. U plevra empiemasini aniqlagan va ko‘krak qafasidagi kesma orqali yiringni chiqarib bemorni davola-gan (hozir bu kesmatorakostomiya deb nom olgan).

Diagnostik torakospiya birinchi bora shved terapevt-pulmonologi G.X. Yakobeus tomonidan 1910 yili, sistoskop yordamida, tuberkulez bilan xastalangan bemorning plevra bo‘shlig‘ini ko‘rish uchun bajarilgan. Keyinchalik Yakobeus optik uskuna yaratdi va uni torakoskop deb nomladi

• Diagnostik torakospiya birinchi bora shved terapevt-pulmonologi G.X. Yakobeus tomonidan 1910 yili, sistoskop yordamida, tuberkulez bilan xastalangan bemorning plevra bo‘shlig‘ini ko‘rish uchun bajarilgan. Keyinchalik Yakobeus optik uskuna yaratdi va uni torakoskop deb nomladi

1925 yili P.A.Gersen Sobiq Ittifoq miqiyosida birinchi marta surunkali plevra empiemasida torakoskopiyani bajardi

• 1925 yili P.A.Gersen Sobiq Ittifoq miqiyosida birinchi marta surunkali plevra empiemasida torakoskopiyani bajardi

- aholi uchun birlamchi tibbiy-ijtimoiy yordamni ko‘rsatish;

• - aholi uchun birlamchi tibbiy-ijtimoiy yordamni ko‘rsatish;

• - sanitariya va tushuntirish ishlarini olib borish (sog‘lom hayot tarzini tadbiq qilish);

• - kasallikni oldini olish uchun ishlarni olib borish (kasallikning barcha davrlarini o‘z vaqtida aniqlash, chora ko‘rish);

• - dinamik kuzatuv o‘tkazish;

• - xaet uchun xavf soladigan xolatlarda va kasallikning o‘tkir davrida birinchi yordam ko‘rsatish;

• - o‘z vaqtida konsultatsiya va gospitalizatsiya qilish;

• - davolash chora tadbirlarini o‘tkazish va tiklanish davrini to‘g‘ri tashkil qilish;

• - vaqtinchalik ishga layoqatsizlikni to‘g‘ri tashkillashtirish;

• - yetim, qari, nogiron va surunkali bemorlarga tibbiy va ijtimoiy yordamni ko‘rsatish;

• - tasdiqlangan va kerakli xujjatlarni to‘g‘ri olib borish.

Plevra empiemasi

• Plevra empiemasi

• Spontan pnevmotoraks

• Ko‘krak qafasi jarohatlari

• Ivigan gemotoraks

• Fibrotoraks

• Plevra o‘sma kasalliklari

I. Kelib chiqishi bo‘yicha

• I. Kelib chiqishi bo‘yicha

• birlamchi

• ikkilamchi

• II. Klinik kechishi bo‘yicha

• o‘tkir (kasallik davomiyligi 8 haftagacha)

• surunkali (kasallik davomiyligi 8 haftadan ko‘p)

• III. Eksudat xarakteriga qarab

• yiringli

• chirigan xarakterli

• IV. Mikroflora xarakteriga qarab

• spetsifik (silli, zamburug‘li)

• nospetsifik (stafilokokkli, diplokokkli, anaerobli)

• aralash mikroflorali

• V. Jarayonni tarqalganlik darajasiga qarab

• erkin empiemalar: total, subtotal, kichik

• chegaralangan empiemalar: devor oldi, bazal (diafragma va o‘pka yuzasi orasida), interlobar (bo‘laklar aro chuqurchada), apikal (o‘pka tepa yuzasida), mediastinal (ko‘ks oralig‘i bilan plevra orasida) va ko‘p kamerali, bunda plevra bo‘shlig‘ida yiringli hosilalar chandiqlar bilan chegaralangan bo‘ladi

• VI. Yatrogen empiemalar

Yo‘tal

• Yo‘tal

• Balg‘amni ajralishi

• Intoksikatsiya belgilari

• Tana haroratini ko‘tarilishi

• Ko‘krak qafasi assimetriyasi

• Auskultativ zararlangan tomonda nafas olishni pasayishi yoki yo‘qolishi

Operativ jarohat travmatizmini kamayishi

• Operativ jarohat travmatizmini kamayishi

• Og‘riq reaksiyasining kamayishi

• Bemorlar operatsiyadan keyingi davrda erta aktivligi

• Operatsiyadan keyingi jarohat va gipodinamiya bilan bog‘liq bo‘lgan asoratlarning pasayishi

• Bemorni statsionarda yotishini kamayishi

• Mehnat qobiliyatini qisqa muddatda tiklanishi

• Dori vositalar va operatsion mablag‘ni nisbatan kam ishlatilishi

• Yaxshi kosmetik effekt

O‘pka maydonining to‘liq yoki qisman soyalanishi

• O‘pka maydonining to‘liq yoki qisman soyalanishi

• Ko‘ks oralig‘ini siljishi

• Teri osti emfizemasi

• Pnevmomediastinum

• Qovurg‘alarning sinishi

• Ko‘ks oralig‘ini kengayishi

• Aorta ravog‘i konturini yo‘qolishi

• Nazogastral zondni o‘ngga siljishi

• Yurak soyasini kengayishi

• Me'da va ichak gazli pufaklarini diafragma ustida joylashishi

Sianoz

• Sianoz

• Mustaqil nafasni yo‘qolishi yoki mavjudligi

• Teri osti emfizemasi

• Xos bo‘lmagan nafas olish shovqinlarini paydo bo‘lishi

• Ko‘krak qafasidagi mavjud bo‘lgan jarohatlar

• Bo‘yin venalarini shishi

• Parodoksal puls

Teri osti emfizemasi

• Teri osti emfizemasi

• Perkussiyada jarohatlangan tomonda baland timpanik tovush

• Traxeyani sog‘lom o‘pka tomonga qarab siljishi

• Nafas olish shovqinlarini pasayishi

• Gemodinamikani nostabilligi

Plevra bo‘shlig‘ini drenajlash

• Plevra bo‘shlig‘ini drenajlash

• Jarrohlik amaliyoti

• Konservativ terapiya

Pnevmotoraks (xar xil darajali)

• Pnevmotoraks (xar xil darajali)

• Ko‘krak qafasini “so‘ruvchi” jarohati

• O‘tkir gemotoraks (xar xil darajali)

• O‘tkir osti gemotoraks (o‘rta yoki total)

Yurak tamponadasi

• Yurak tamponadasi

• Ko‘krak qafasini katta ochiq jarohati

• Old va orqa ko‘ks oralig‘ini teshib kiruvchi jarohati

• Plevra bo‘shlig‘iga davom etuvchi yoki profuz qon ketishi

• Drenajdan ko‘p miqdorda havo ajralishi

• Aniqlangan traxeya yoki bosh bronxni yorishlishi

• Diafragma, aorta, qizilo‘ngach yorilishi

• Ko‘krak qafasi yod jismi