Pon (Passive Optical Network – passiv optik tarmoq)

Telefon tarmog‘i rivojlanishining asosiy bosqichlari.

• 
  Texnologik jihatlar. Keyingi yillarda abonent kirish tarmoqlarida qo‘llaniladigan texnologiyalar sezilarli darajada o‘zgarayotganligi shubhasiz namoyon bo‘lmoqda. Abonent kirish tarmoqlarini modernizatsiyalashning texnologik jihatlarini ikkita nuqtayi nazardan qarash maqsadga muvofiqdir. Birinchidan, «kanallar kommutatsiyasi» usuliga yoki umuman olganda, axborotni taqsimlash invariant usullariga yo‘naltirilgan yangi texnologiyalarni tahlil qilish kerak. Ikkinchidan, qo‘llanilishini NGN konsepsiyasi aniqlaydigan texnologiyalarga e’tibor qaratish zarurdir.
  Pastdagi rasmda abonent kirish tarmoqlarida qo‘llaniladigan texnologiyalarning klassifikatsiyasi keltirilgan. Elektr aloqaning uchta elementi – kommutatsiya, signallarni uzatish va tarqalish muhiti uskunalari ko‘rilgan. Rasmning chap qismida XX asr oxirlarida asosiy bo‘lgan, rasmning o‘ng qismida XXI asr boshlarida qo‘llanayotgan texnologiyalar keltirilgan. Kommutatsiya tizimlari uchun asosiy texnologik o‘zgarishlar axborotlarni taqsimlash paketlar usullariga tegishlidir. Avvallari paketlar kommutatsiyasi deyilganda XEAIning X.25 tavsiyalarida aniqlangan axborotlarni almashinish tushunilar edi. Hozirda «paketlar kommutatsiyasi» termini IP va ATM texnologiyalarida, shuningdek, kadrlarni retranslatsiyalash uchun – Frame Relay (FR) texnologiyalarida ishlatiladi. Raqamli uzatish tizimlariga qo‘shimcha sifatida, AKTni rivojlantirish uchun zarur bo‘lgan yangi uskunalarni alohida ko‘rsatish lozim.
  
  Abonent kirish tarmoqlarida qo‘llaniladigan texnologiyalarning klassifikatsiyasi.
  
  PON (Passive Optical Network – passiv optik tarmoq)
  

PON – passiv optik tarmoqlar asosidagi yechimdan foydalanilganda FTTH tarmog‘ini qurish uchun optik passiv splitterlar va tarmoqlagichlardan foydalaniladi, ularning bo‘linish koeffitsiyenti 1:2 dan 1:128 gacha bo‘ladi. PON optik tarmog‘ida aloqa provayderi tomonida OLT (Optical Line Terminal) qo‘llaniladi, shuningdek, abonent qurilmasi sifatida ONT (Optical Network Terminal) dan foydalaniladi.
PON optik tarmog‘ida aloqa provayderi tomonida OLT (Optical Line Terminal) qo‘llaniladi, shuningdek, abonent qurilmasi sifatida ONT (Optical Network Terminal) dan foydalaniladi. ONT kommutatsiyalash va muvofiqlashtirishni o‘ziga jamlagan murakkab qurilma hisoblanadi. Keng polosali ulanishni taqdim etish va xizmatlarni ta’minlashdan tashqari, ONT qurilmasi quyidagi qo‘shimcha funksiyalarni ta’minlaydi: • PON ga kirishni boshqarish protokoli; • paketli rejimdagi lazerlar (burst-modelasers); • yuqori darajadagi signal quvvati; • shifrlash; • yuqori samaradorlik.

xDSL
XDSL (1 Mbit/s), WiFi (50 Mbit/s), WiMax (50–75 Mbit/s), HFS (o‘tkazuvchan qobiliyati cheklangan) texnologiyalardagi kamchilikni OTAL yotqizish bilan erishish mumkin. Demak, tarmoq yangi takliflar bilan ishlash qobiliyatini yaratish va uzatish tezligini oshirish uchun OTAL yotqizish kerak ekan. Bu yechim eski kabellarni yangilash va yangi kirish tarmoqlarini qurish uchun qulaydir.
xDSL (eng. x Digital Subscriber Line) - bu abonent kirish tarmoqlaridan biri hisoblanadi, internetga ulashish uchun ishlatiladi. "x" belgisi, ishlatilayotgan xususiyatning nomi bilan almashtirilgan. Bu turdagi tarmoqlar, telefon aloqalari uchun kabel tarmoqlarini ishlatadi. xDSL, telefon aloqalaridan foydalanib internetga ulashish imkoniyatini taqdim etadi.

xDSL tarmoqlarida, internet aloqasi telefon tarmoqlariga o'rnatilgan modemi o'z ichiga oladi. Modem, qurilish, mahalliy mahal, modemin modeli va internet xizmatining paketlariga qarab xizmatlarni taqdim etadi. xDSL tarmoqlarida, internetga ulanish shu modemin orqali amalga oshiriladi.

xDSL tarmoqlari, ADSL (Asymmetric Digital Subscriber Line), SDSL (Symmetric Digital Subscriber Line), VDSL (Very-high-bit-rate Digital Subscriber Line) kabi bir nechta turdagi aloqalarga ajratiladi. Barchasi mahalliy mahal va xizmat ko'rsatuvchining xizmatlari, xuddi shunchaki barcha abonentlar uchun o'zaro mos kelishi va qulay xizmatlarni taqdim etishi mumkin.

PON (Passive Optical Network) yoki passiv optik tarmoq, optik kommunikatsiyalarni tashkil etishda ishlatiladigan bir turi bo'lib, optik kabellarning yordamida yirik tezlikli internet, IPTV va ovozli aloqa xizmatlarini taqdim etishga mo'ljallangan.
PON tizimi bir yoki bir nechta optik kommunikatsiyalarning asosida yaratiladi va ko'p xonadonli uy-joylarda, korxonalarda va universitetlarda yoki shahar yoki qishloq tarmoq xizmatlari sotib olish uchun ishlatiladi.
PON tizimi "passiv" deb atalgan, chunki bunda optik signal o'tkazish uchun emas, balki so'nggi qurilishning ishlatilishi shart emas bo'lgan, yolg'on optik tarmoqlar va optik boshqa vositalar ishlatiladi. Bu tizimlar, tarmoqni ishga tushirish, ta'minlash va optik signalni taqsimlash uchun ishlatiladi. PON tizimida, eng yaqin o'quv markazidan tarmoqga qo'yilgan optik kommutatorga yolg'on optik tarmoqlar yordamida bog'lanadi. Keyingi harakat, signalni PON tizimiga taqdim etish, o'sishi va joylashish jarayonlaridan iboratdir.
PON (Passive Optical Network) passiv optik tarmoq, optik kommunikatsiya tizimi bo'lib, shu tizimda, pasiv apparatlar tarmoqni birlashtirish, aloqa uzatish va tarqatishni amalga oshirish uchun ishlatiladi. PON tizimi, boshqa optik tizimlarga nisbatan qulay va ishonchli bo'lib, shuning uchun ko'plab manzillarni o'zida birlashtirishi mumkin.
PON tarmoq, Fiber To The Home (FTTH) deb ataladigan ko'p xonali optik aloqa tizimlari uchun ishlatiladi. Bu tizimlarda, bir necha abonentlar o'zaro bir-biriga juda yaqin joylashgan FTTH tarmog'iga bog'liq bo'lib, shu tarmoq optik kommunikatsiya uchun ishlatilgan. Tizimda, aloqa tarqatish va uzatish uchun, optik kommunikatsiya tizimida ko'p xonali aloqalarni birlashtirish uchun PON apparatlaridan foydalaniladi. Bu tizimlar juda yuqori tezlik va yoqimli aloqa tarqatishiga imkon beradi va xizmat ko'rsatuvchilar uchun yuqori darajada qulaylik va tezlik taqdim etadi.