Progressiv o‘zgarishlar va qayta qurishlarning muhim shart-sharoitidir

3.iqtisodiy o‘sishning Solou modeli va Ramzey modeli,
Solou o'sish modeli iqtisodiy o'sishning ekzogen modeli bo'lib, aholi o'sish sur'ati, jamg'arma ko'rsatkichlari va texnologik taraqqiyot sur'atlarining o'zgarishi natijasida vaqt o'tishi bilan iqtisodiyotda ishlab chiqarish darajasining o'zgarishini tahlil qiladi.model R.Solou tomonidan “Iqtisodiy o‘sish nazariyasiga qo‘shilgan hissa” maqolasida bayon etilgan (1956-yil.), so‘ng esa “Texnika taraqqiyoti va agregativ ishlab chiqarish funksiyasi” ishida rivojlantirildi (1957-y). 1987-yilda uni ishlab chiqqanligi uchun muallif iqtisodiyot bo‘yicha Nobel’ mukofotiga sazovor bo‘ldi.Model resurslarning to‘liq bandligini ta’minlovchi ishlab chiqarish omillari bozorlaridan mutlaq raqobat ustunligining neoklassik talqiniga asoslanadi. Mahsulot ishlab chiqarish nafaqat kapital balki mehnatning faoliyatidir va bu omillar bo‘yicha ishlab chiqarish elastikligi koeffitsiyentlarining yig‘indisi 1 ga teng.R.Solou iqtisodiy tizim muvozanatligining muhim sharoiti yalpi talab va yalpi talifning teng bo‘lishi ekanligidan kelib chiqadi. Bunda modeldagi yalpi taklif Kobb-Duglasni ishlab chiqarish funksiyasi asosida aniqlanib, bir tomondan ishlab chiqarish hajmi o‘rtasidagi funksional bog‘liqlik munosabatini, ikkinchi tomondan esa foydalaniladigan omillar va ularning o‘zaro kombinatsiyasini ifodalaydi. Kobb-Duglas ishlab chiqarish funksiyasi bo‘yicha har bir omilning ulushi mahsulot qiymatida doimiy, ammo absolyut jihatdan mehnat va kapital sarfi o‘zgarishi mumin.Eng umumiy ko‘rinishda milliy ishlab chiqarish hajmi U ishlab chiqarishning 3 omili funksiyasi hisoblanadi: mehnat L, kapital K va yer Y= f( L,K,N) Biroq yer omili iqtisodiy tizimda kam ma’noga ega bo‘lganligi tufayliR. Solou modelida keltirilmagan. Y= f( L,K) = (delta Y / delta L) L + ( delta Y / delta K) K. R. Solou modeli jamg‘arma me’yori barqaror kapital bilan qurollanganlikni belgilovchi asosiy omil ekanligini ko‘rsatadi. Jamg‘armaning nisbatan yuqoriroq me’yori kapitalning ko‘proq zaxirasi va ishlab chiqarishning nisbatan yuqoriroq darajasini ta’minlaydi.Shu bilan birga jamg‘arish jarayoni iqtisodiy o‘sish mexanizmini belgilab bermaydi, u faqat bir muvozanat holatdan ikkinchisiga o‘tilishini ifodalaydi. Shuning uchun R. Solou modelining keyingi rivojlanishi aholi sonini o‘zgarishi va texnik taraqqiyotning tezlashishini ko‘zda tutadI.
Ramsey modeli - bu vakillik iste'molchisi yashaydigan yopiq, neoklassik iqtisodiyot uchun optimal o'sish modeli. Solow modeli barqaror jamg'arma stavkasini nazarda tutsa, Ramsey modelida tejash harakati iste'molchilar tomonidan vaqtlararo optimallashtirishdan kelib chiqadi. optimal o'sish yo'li nima ekanligini aytadi.Ramsey-Cass-Kopmans modeli yoki Ramsey o'sish modeli, asosan, Frenk P. Ramsi ishiga asoslangan iqtisodiy o'sishning neoklassik modeli. Ramsey-Cass-Koopmans modeli Solow-Swan modelidan iste'mol tanlash aniq bir vaqtning o'zida mikro-asoslanganligi va shuning uchun jamg'arma stavkasini endogenizatsiya qilishi bilan farq qiladi. Natijada, Solow-Swan modelidan farqli o'laroq, uzoq muddatli barqaror holatga o'tishda tejash darajasi doimiy bo'lmasligi mumkin. Modelning yana bir ma'nosi shundaki, natija Pareto optimal yoki Pareto samarali bo'ladi.Dastlab Ramsi modelni ijtimoiy rejalashtiruvchi-ning keyingi avlodlar davomida iste'mol darajasini maksimal darajada oshirish muammosi sifatida belgilab berdi. Faqat keyinroq model Kass va Koopmans tomonidan vakillik agenti bilan markazlashmagan dinamik iqtisodiyotning tavsifi sifatida qabul qilindi. Ramsey-Cass-Koopmans modeli biznes siklidagi tebranishlarni emas, balki faqat uzoq muddatli iqtisodiy o'sishni tushuntirishga qaratilgan va bozor nomukammalligi, uy xo'jaliklari o'rtasidagi heterojenlik yoki ekzogen zarbalar kabi buzilish manbalarini o'z ichiga olmaydi. Shu sababli, keyingi tadqiqotchilar modelni kengaytirib, davlat xaridlaridagi zarbalar, bandlikdagi o'zgarishlar va haqiqiy biznes tsikli nazariyasi sifatida tanilgan boshqa buzilish manbalariga imkon berdi.