Proqramlaşdırma

Obyektlərin təyini
Ümumiyyətlə obyekt dedikdə, yaddaş sahəsinə malik ya da yaddaşda müəyyən yer tutan hər şey başa düşülür. Bir sinfin üzvlərinə müraciət etmək üçün, bizim də bir yaddaş sahəsinə ehtiyacımız var, hansı ki, bu yaddaş sahəsi müvafiq sinfin elementlərini özündə saxlaya biləcək formatda olsun. Yəni, yaddaş sahəsi ayıracağıq – obyekt yaradacağıq və həmin obyekt vasitəsi ilə siniflər içərisindəki üzvlərə müraciət edəcəyik. Bir sinfə aid bir obyekt yaratmaq üçün aşağıdakı sntaksisdən istifadə etmək olar:
sinfin-adı obyekt = new sinfin-adı();
Burada sinfin-adı obyektini yaratmaq istədiyimiz sinfin adıdır. Aşağıdakı proqrama baxaq. Bu proqramda iki ədəd ―TicaretM‖ və ―Program‖ adlı sinif olacaq. Program sinfi içərisindəki Main() metodu daxilində TicaretM sifinin elementlərinə müraciət edəcəyik:
using System; class TicaretM
{
private string mudir; public string satici;
}

class Program

{
public static void Main()
{
TicaretM ob = new TicaretM(); //(1) ob.satici = "Sadiq Memmedov";
Console.WriteLine("ob obyekti ucun satici: " + ob.satici); Console.ReadKey();
}
}

Program sinfindəki (1) sətrinə fikir verin. Bu kod sətri ilə TicaretM ainsinə aid bir obyekt (yaddaş sahəsi) ayırdıq və həmin obyektlə TicaretM sinfinin ―satici‖ dəyişəninə qiymət mənimsətdik. Beləliklə, ekran nəticəsi aşağıdakı kimi olur:

ob obyekti ucun satici: Sadiq Memmedov
İndi, çox qarışdırmadan əsas fikrə keçək. TicaretM sinfindəki mudir adlı dəyişənin hüquq təyinedicisi göründüyü kimi private – dir. Bu o deməkdir ki, bu dəyişənə kənar siniflər içərisindən müraciət oluna bilməz. Doğrudan da ―ob‖ adlı obyekti yazıb sonra ‗.‘ qoyduqdan sonra Visual Studio IDE bizə IntelliSense pəncərəsində sadəcə TicaretM sinfinin, ob obyektinin hüququ çatan üzvlərini göstərdi:

Göründüyü kimi, siyahıda mudir dəyişəni görünmür. Əgər private olduğu halda ob.mudir ifadəsi ilə bu üzvə müraciət etmək istəsək, ―'TicaretM.mudir' is inaccessible due to its protection level‖ sintaksik xətasını alarıq. Obyektlər haqqındakı bu açıqlamaların sizi qane etmədiyini bilirəm, qane etsə də, obyektlər haqqında bilməli oduğumuz vacib şeylər var.