Psixolog kasbi uning ijobiy va salbiy tomonlari, kasb doirasidagi konsepsiyalar va qiyinchiliklar

---

[45] 
PSIXOLOG KASBI UNING IJOBIY VA SALBIY TOMONLARI, KASB 
DOIRASIDAGI KONSEPSIYALAR VA QIYINCHILIKLAR 
 
Andijon davlat universiteti 
Ijtimoiy-iqtisodiyot fakulteti talabasi: 
G’ulomova Diyoraxon Axlidin qizi 
 
Andijon davlat universiteti 
Ijtimoiy-iqtisodiyot fakulteti talabasi: 
Karimov Ozodbek 
Anotatsiya:
Hozirgi kunda shiddat bilan rivojlanib kelayotgan jamiyat taraqqiyotida 
boshqa kasb egalari kabi psixolog kasbi ham alohida o’rin egallaydi. Psixologiyasiz 
zamonaviy hayotni tasavvur qilish qiyin.Psixolog kasbi xalq xo’jaligining turli 
soxalarida,tibbiyotda va ta’limda juda mustahkam o’rin egalladi.Psixologlar tibbiyot 
sohasida,ishlab chiqarishda,ta’limda,ijtimoiy himoya muassasalarida ishlaydi.Bir so’z 
bilan aytganda barcha sohalarda o’z ko’nseptsiyalariga ega. 
Kalit so’zlar: Kasb,shaxsiy sifat,shaxs,kasbning xususiyatlari,mutaxassislik,psixologik 
maslahat,psixolog turlari. 
Psixolog kasbi ko’p qirrali. Tanlangan mutaxassislik va hal qilinadigan kasbiy 
vazifalar darajasiga,uning kasblar tizimidagi o’rni ham,mutaxassisga qo’yiladigan talablar
ham o’zgaradi.Bu kasb yoshlar orasida tobora ommalashib borayotgan qiziqarli va 
istiqbolli yo’nalish. Ba’zi kishilarni uning talabi va tezda ish topish qobilyati o’ziga jalb 
qiladi. Psixolog nisbatan yosh kasb,ammo Platon va Aristotel kabi faylasuflar o’z 
asarlarida inson hayotining ma’naviy va hissiy tomonlari bilan ishlashga urinishlar 
topilgan. Bugungi kunda psixolog ishlashi mumkin bo’lgan bir qator sohalar mavjud. 
Asosan uning harakatlari muayyan odamning hayotini baholashga,uning his-tuyg’ulariva 
ruhiy holatini hisobga olgan holda vaziyatga qarashga qaratilgan.

---

[46] 
Psixolog 
kasbida 
kasb 
egasining 
shaxsiyati 
uning 
kasbiyligi,faolligi,motivatsiyasi,boshqa odamni tushunish va unga ta’sir o’tkazish 
qobilyati alohida ahamiyatga ega.Shuning uchun shaxsning rivojlanishi uning professional 
muhim fazilatlari psixologning kasbiy hayotida muvaffaqiyat qozonishning eng muhim 
shartidir.Psixologlar doyimo insonlar bilan ishlaydi.Ulardan kasbiy axloq qoidalariga rioya 
qilishlari talab qilinadi.Mijozlar duch keladigan psixologik muammolar deyarli har doyim 
chalkash va o’tmishda chuqur ildiz qoldirgan bo’ladi.Xatto eng tajribali mutaxassislar 
uchun xam ularni tushunish qiyin bo’lishi mumkin.Shuning uchun kasb muntazam 
qo’shimcha
Psixologning eng muhim sifati-bu kasbiy mahoratdir.Bunga kasbiy bilim,ko’nikma 
va malakalar kiradi. 
Bunday mutaxassis shaxsiy muloqot jarayonida aniq mijozlarning muammolarini hal 
qilishga qaratilgan. 
Psixologiya va uning vakili aniq nima qilishi mutaxassisning ixtisosligiga bog'liq: 
Asosiy mutaxassis - atrof-muhit sharoitlari va vaziyatning o'ziga xos xususiyatlariga 
qarab inson xatti-harakatlarining xususiyatlarini baholaydi; 
Klinik - mutaxassislikni olish uchun siz tibbiy ma'lumotga ega bo'lishingiz kerak. 
Bunday shifokor sog'lom mijozlar bilan ham, ayrim nogironlar bilan ham ishlashga qodir; 
Maktabgacha ta'lim muassasasi - aqliy nuqsoni bo'lgan va bo'lmagan bolalar 
muammolarini hal qilishga yordam beradigan profil o'qituvchisi; 
Maslahatchi - odamlarning ichki muammolarini hal qilish uchun turli shaxsiy 
masalalar bo'yicha maslahat beradi; 
Konfliktolog - bu ma'lumotga ega bo'lgan psixologning ishi odamlar o'rtasidagi 
munosabatlarni o'rganish va ushbu fonda yuzaga keladigan muammolarni hal qilishga 
qaratilgan. 
Har bir psixolog bilishi kerak bo'lgan uchta asosiy ish usuli mavjud. Sinov insonning 
shaxsiy xususiyatlarini aniqlashga, uning hissiy holatini, intellektual qobiliyatlarini 
aniqlashga qaratilgan. Maslahat - inson haqida bilish imkoniyati maksimal ma'lumot 
to'g'ridan-to'g'ri aloqa paytida uning muammosi bilan nima qilish kerakligini ayting. 

---

[47] 
Treninglar o'qish yoki ishlash uchun qayerga borishni, hayotda nima qilishni mustaqil 
ravishda hal qila olmaydigan, xarakterning zaif tomonlari yoki qo'rquvlardan qanday 
qutulishni bilmaydigan odamlar uchun mo'ljallangan. 
Insonlarda savol tug’ilishi mumkin.Qanday qilib psixolog bo’lish mumkin deb? 
Birinchidan, siz o'zingizning kuchli va zaif tomonlaringizni, maqsadlaringizni, xarakter 
xususiyatlarini baholashingiz kerak. Psixologning potentsial yuqori maoshi bilan 
qiziqadigan odamlar kamdan-kam hollarda muvaffaqiyat qozonishadi yoki o'z ishlaridan 
zavqlanishadi. Mutaxassisning asosiy maqsadi odamlarga muammolarini hal qilishda 
yordam berish ekanligini unutmaslik kerak.
Yaxshi psixolog bo'lishga qodir insonning xususiyatlari:
-boshqa odamlarning kamchiliklariga, o'ziga xos xususiyatlariga, g'ayrioddiyliklariga 
nisbatan yuqori darajadagi bag'rikenglik; 
-odamlarning harakatlarini qoralamasdan tinglash qobiliyati; 
-suhbatdoshning hayotidagi vaziyatni baholash qobiliyati, hamdardlik, lekin boshqa 
odamlarning muammolariga berilmaslik; 
-doimiy ravishda o'rganish, aql va professionallik darajasini oshirish istagi; 
-xushmuomalalik, sabr-toqat, chiroyli va tushunarli nutq; 
-kuzatuvchanlik, o'ziga ishonch, nostandart vaziyatlarga xotirjam munosabatda 
bo'lish qobiliyati; 
-chiroyli ko'rinish, yaxshi xulq; 
-yaxshi xotira, ma'lumotni tezda tahlil qilish qobiliyati. 
"Psixologiya" yo'nalishi bo'yicha ta'lim olish to'g'risida qaror qabul qilishda, inson 
nafaqat kasbga bo'lgan munosabatiga asoslanishi kerak. Muayyan hududda talab bor yoki 
yo'qligini, yosh va tajribali mutaxassislar qancha maosh olishini va malaka oshiris h 
istiqbollari mavjudligini baholash muhimdir.