Psixologiya fanining predmeti va rivojlanish tarixi reja

Psixologiya

Psixologiya o‘quv predmeti sifatida esa talabalarni, o‘quvchilarni, turli soha mutaxassislarini psixologiya fani tomonidan ochilgan yangiliklar, amaliy natijalar bilan tanishtiradi. Psixologiya o‘quv predmeti sifatida psixologiya fanining barcha jabhalarini qamrab olmaydi, u faqat ma’lum yo‘nalishdagi ishlarni yoritadi. Masalan, pedagoglar tayyorlovchi o‘quv yurtlarida ta’lim va tarbiya jarayonini tashkil qilish va boshqarish bilan bog‘liq muammolarning psixologik tahlilini va yechimlarini aks ettiradi.

Psixologiyaning fan sifatida rivojalanishi

1
2
3
. Psixologiya tashqi olamni faol ravishda sezgilar, idrok, tafakkur, hissiyot va boshqa shaklda aks ettiruvchi psixik jarayonlar va psixik hodisalar haqidagi fandir. Ko‘p asrlar davomida psixologiya tavsifiy bilimlar sohasi sifatida shakllanadi. Qadimgi zamonlardan boshlab ijtimoiy hayot ehtiyojlari har bir kishidan boshqa kishilarning psixologik xususiyatlarini, ularning xarakterlarini xulq-atvorini o‘rganishni va hisobga olishni taqozo qilgan. Hayot davomida boshqalarning xulq-atvorini kuzatish, ulardan amalda foydalanishga intilish jarayonida kishi ruhiy olamida (psixikasida) ko‘p tushunarsiz, ba’zan sirli hodisalarga duch kelganlar
Ko‘pchilik adabiyotlarda psixologiya fanining asoschilaridan biri («otasi») makedoniyalik mutafakkir Aristotel (eramizdan oldingi IV asr) deb ko‘rsatiladi. Aristotel jonning rivojlanishi tirik tabiatning rivojlanishi bilan muvofiq boradi degan g‘oyani ilgari surdi va himoya qildi. Unga qadar jon va tirik tana ikki xil narsa deb qaralar edi. Aristotel jon va tananing birligi haqidagi g‘oyani maydonga tashladi. U psixika haqidagi fikrlarini «Jon haqidagi» risolasida aks ettirdi. Bu risola psixologiya fani sohasida maxsus yozilgan birinchi asar hisoblanadi. Aristotel tomonidan yoritilgan chizgilar, ularning turlari, asotsiatsiyalar haqidagi fikrlar bugungi kunda ham o‘z dolzarbligini yo‘qotgani yo‘q.
1
2
3
Psixologiyaning fan sifatida rivojlanishi tarixini to‘rt bosqichga bo‘lish mumkin: