Psixologiyasi. Pedagogik psixologiya


Kattalar bilan muloqotning xususiyatlari



Yüklə 12,64 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə136/240
tarix20.09.2023
ölçüsü12,64 Mb.
#145827
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   240
Rivojlantirish psixologiyasi. Pedagogik psixologiya.Nishanova Z.T. Kamilova N.G

16.4. Kattalar bilan muloqotning xususiyatlari
0
‘smirlik davrida kattalardan masofa saqlash va begonala- 
shish ro‘y beradi. Haqiqatan ham o‘zini kattalarga qarshi qo‘yish, 
mustaqil subyekt sifatida o‘zinikini, o‘z fikrini ajratish yaqqol 
namoyon boladi. 0 ‘smirning kattalarga munosabati murakkab- 
dir. 0 ‘smir bir tomondan kattalar bilan huquqlardan teng ekan- 
ligini prinsipial jihatdan talab qiladi, ikkinchi tomondan katta-
1 Davletshin M.G. «Yosh va pedagogik psixologiya» . — Т., 2004
2 Дадажанов М. Формирование пространственных представлений у
учащихся V класса в процессе изучения географической карты. Автореф...
..к. пс .н - Т., 1974. Ц 35с.
343


laming yordamiga, qoMlab-quvvatlashiga, himoyasiga, bahosiga 
ehtiyoj sezadi. Kattalar o‘smir uchun muhim, o‘smirda ham kat- 
talarga nisbatan empatiya kuchli, lekin amalda nazoratning «bola- 
larcha» shakli saqlanib qolganligiga, haddan tashqari g‘amxo‘rlik 
qilishlariga qarshi chiqadi.
Ota-onalar bilan o‘zaro munosabatlardagi muammolar, 
o‘qituvchilar bilan nizolashishlar — o‘smirlik davri uchun oda- 
tiy hoi bo‘lsa-da, bunday holatlarning namoyon bolish tezligi 
kattalarning unga bolgan munosabatiga, oilaviy tarbiya uslubiga, 
o‘smir xulq-atvoriga nisbatan hurmat bilan munosabatda bolish 
ko‘nikmasiga bogliq. 0 ‘smir va kattalar orasida qulay munosa- 
batlarni o‘rnatishning zaruriy sharti kattalarning tashabbusi bilan 
ular hayotida umumiylikni yaratish, hamkorlik sohalarini ken- 
gaytirish, mazmunli aloqalarni amalga oshirish, o‘zaro yordam 
va ishonch muhitini yaratishdan iborat1.
0
‘smirlar kattalarning ularga bildiradigan ishonchlariga katta 
ehtiyoj sezadilar. Kattalarning o‘smir yoshdagilarga ta’sir ko‘rsati- 
shi, tarbiya berishi uchun eng qulay sharoit — bu umumiy mehnat 
bilan shug‘ullanishdir. Agar kichik yoshdagi bolalar yordamchi 
bolish rollaridan qoniqsalar, o‘smirlar, ayniqsa katta o‘smirlar 
kattalar bilan teng ravishda faoliyat ko‘rsatayotganlaridan, lozim 
bolganda ularning o‘rnilariga ham ishlay olishlaridan qoniqa- 
dilar. Kattalar o‘smirlar bilan do‘stona, uni to la tushungan holda 
va aql bilan rahbarlik qilsalar, bunga o‘smirlar ijobiy qaraydilar, 
lekin bu rahbarlik kattaning xohish-istagi ustunligida kechsa, un­
day holda ular to la qarshilik ko‘rsatadilar. Bu qarshilik ko‘pincha 
salbiy natijalarga, ba’zan depressiya holatini ham yuzaga keltiri- 
shi mumkin. Bu holat ko‘pincha ota-onasi avtoritar munosabatda 
boluvchi o‘smirlarning oilalarida uchraydi. Bunday oilalarda tar- 
biyalanayotgan o‘smirlar hayotda mustaqil holda harakat qilish-

Yüklə 12,64 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   240




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin