Puqaraliq huqiqi

ÓZBEKSTAN JOQARÍ TA’LIM PA’N
HÁM INNOVACIYALAR MINISTRLIGI
BERDAQ ATÍNDAǴÍ
QARAQALPAQ MÁMLEKETLIK UNIVERSITETI
YURIDIKA FAKULTETI URISPRUDENCIYA BAKALAVR KU’NDIZGI TÁLIM BAG’DARI 202-TOPAR STUDENTI JOLDASBAEV AGZAMNIN’
“PUQARALIQ HUQIQI” PÁNINEN


R E F E R A T


Tema: KA’RXANANI SATIW


Orinladi: Joldasbaev.A
Qabilladi: Ganiev. E

TEMA: KA’RXANANI SATIW

REJE:

1. 
   Ka’rxanani satiw sha’rtnamasi
   
2. 
   .Kárxananı satıw shártnamasınıń forması jáne onı
   

mámleket diziminen ótkeriw

3. 
   .Satılatuǵın kárxana quramın anıqlaw hám ma`nisin bahalaw
   
4. 
   Kárxananı kemshilikler menen tapsırıw
   

hám qabıllaw aqıbetleri

1.Ka’rxanani satiw sha’rtnamasi

Kárxananı satıw shártnamasına muwapıq satıwshı satıp alıwshına pútkil kárxananı múlkshilik kompleks retinde tapsırıw minnetlemein aladı, satıwshı basqa shaxslarǵa beriwge haqılı bolmaǵan huqıq hám minnetlemeler bunnan tısqarı.

Firma atı, tavar belgileri, xizmet kórsetiw belgileri hám satıwshın hám de onıń ónimin, ol atqaratuǵın jumıs yamasa kórsetetuǵın xızmetlerdi jekelashtiradigan basqa qurallardan paydalanıw huqıqları, eger kárxananı satıw shártnamasında basqasha tártip názerde tutılǵan bolmasa, satıp alıwshına ótedi. Satıwshınıń tiyisli iskerlik menen shuǵıllanıwı ushın berilgen arnawlı ruxsatnama (litsenziya ) tiykarında alǵan huqıqları, eger nızam hújjetlerinde basqasha tártip názerde tutılǵan bolmasa, kárxananı satıp alıwshına berilmaydi. Shártnama boyınsha tapsıriletuǵın kárxana quramına arnawlı ruxsatnama (litsenziya ) ga iye bolmaǵanı sebepli satıp alıwshı atqara almaytuǵın minnetlemelerdi kirgiziw satıwshın kreditorlar aldındaǵı tiyisli minnetlemelerden azat etpeydi. Bunday minnetlemelerdi atqarmaganlik ushın satıwshı hám satıp alıwshı kreditorlar aldında solidar juwapker boladı.
PK 489 -statyasınıń 1-bólimine kóre, kárxana áyne múlkshilik kompleks retinde satıwdıń ob'ekti bolıp esaplanadı. Bul kompleks quramına sotilayotgan kárxana iskerligi ushın mólsherlengen barlıq múlk túrleri, sonday-aq, jer uchastkaları, ımaratlar, imaratlar, úskene, inventar, shiyki buyımlar, ónim, talap qılıw huqıqı, qarızlar hám basqa tolıq huqıqlar kiredi

Kárxananıń satıwshısı tek onıń mal-múlklii bolıwı múmkin. Mámleket hám munitsipal kárxanalardı aldı -sotdisida múlk huqıqınıń ótiwi 19. 11. 1991 jıldaǵı «Mámleket ıqtıyarınan shıǵarıw hám menshiklilestiriw tuwrısında»gi Ózbekstan Respublikasınıń Nızamı menen tártipke salinadi.

Kárxananı satıw shártnaması boyınsha satıp alıwshı retinde muo-mala uqıpına iye bolǵan Ózbekstan Respublikasınıń puqaraları,
yuridikalıq shaxslar, sonıń menen birge, Puqaralıq kodeksi hám de taǵı basqa huqıqıy hújjetlerde belgilengen sheklewlerdi esapqa alǵan halda sırt el puqara -lari, puqaralıǵı bolmaǵan shaxslar, shet el investorlar qatnasıwındaǵı kárxanalar, xalıq aralıq shólkemler hám birlespeler, shet el mámleketlikler bolıwı múmkin.

2.Kárxananı satıw shártnamasınıń forması jáne onı

mámleket diziminen ótkeriw
Kárxananı satıw shártnaması tárepler imzolagan jazba forma daǵı
bir hújjet formasında tuzilib, oǵan bul Kodeksning 491-statyası
ekinshi bóleginde kórsetilgen hújjetler álbette qosımsha etiledi hám ol notarial gúwalantirilishi hám de mámleket diziminen ótkeriliwi kerek. Kepillikli mámleket organınıń sheshimine qaray tańlaw (tender) tiykarında dúziletuǵın kárxananı satıw shártnaması notarial gúwalantirilishi shárt emes, bul Kodeksning 110 -statyası ekinshi bóleginiń 2-bandida názerde tutılǵan hallar bunnan tısqarı Bul statyanin’ birinshi bóliminde názerde tutılǵan talaplarǵa ámel etpeslik shártnamanıń haqıyqıy bolmawine alıp keledi. Bunday shártnama óz-ózinen haqıyqıy bolmaǵan pitim esaplanadı,onı orınlawǵa jol qoyılmaydı hám oǵan salıstırǵanda bul Kodeks 112-statyasınıń ekinshi hám úshinshi bólimlerinde názerde tutılǵan qaǵıydalar qóllanbaydı.
Kárxana kóshpelis múlk esaplanǵanı sebepli (PKning 83-statyası ), aldı -satti shártnamasınıń formasına kóshpelis mulkni satıw shártnama -sidagi sıyaqlı saldamlı talaplar qoyılǵan.

3.Satılatuǵın kárxana quramın anıqlaw hám ma`nisin bahalaw

Satılatuǵın kárxana quramı jáne onıń ma`nisi kárxananı satıw
shártnamasında inventarizatsiyalashning belgilengen qaǵıydalarına muwapıq ótkeriletuǵın kárxananı tolıq inventarizatsiyalash hasa -sida anıqlanadı.
Kárxananı satıw shártnaması imzolangunga shekem inventarizatsiya aktı, buxgalteriya balansı, ǵárezsiz auditorning kárxana quramı jáne onıń ma`nisi tuwrısındaǵı juwmaǵın, sonıń menen birge kreditorlar, olar qoyıp atırǵan talaplar ózgesheligi, muǵdarı hám múddetleri kórsetilgen halda kárxana quramına kirgizetuǵın barlıq qarız (minnetleme) lar dizimin tárepler dúzgen hám kórip shıqqan bolıwı kerek. Atları aytıp ótilgen hújjetlerde kórsetilgen buyım-múlk, huqıq hám minnetlemeler, eger bul Kodeksning 489 -statyasından basqasha tártip kelip chiqmasa hám de ol kárxananı satıw shártnamasında belgilengen bolmasa, satıwshı tárepinen satıp alıwshına tapsırılıwı kerek.
Kárxana quramalı ob'ekt bolǵanlıǵı jáne onıń quramı tárepler shártlesiwine kóre ózgeriwi múmkin bolǵan hár qıylı elementlerden ibarat bolıwın inabatqa alıp, shártnamanı dúziw ushın bunday múlkshilik kompleks quramın anıq belgilew kerek. Busiz shártnama predmeti anıqlanbaǵan, shártnama bolsa strukturaǵan dep esaplanadı. Usı element FKning 484-statyası menen baylanıslı bolıp, oǵan kóre kóshpelis mulkni satıw shártnamasında shártnama boyınsha satıp alıwshına tapsırılıwı kerek bolǵan kóshpelis mulkni anıq belgilew imkaniyatın beretuǵın maǵlıwmatlar bolmasa, basqa shaxsqa tapsırılıwı kerek bolǵan kóshpelis múlk tuwrısındaǵı shártni tárepler óz-ara kelisip almaǵan, tiyisli shártnama bolsa strukturaǵan esaplanadı.

4.Kárxananı satıwda kreditorlardin' huqıqları

Satılatuǵın kárxana quramına kiritilgen minnetlemeler boyınsha kreditorlar kárxana satıp alıwshına tapsırilgunga sheke satıwshı tárepinen onıń satılıwı tuwrısında jazba túrde xabarlı etińiwleri kerek. Qarızdıń basqa shaxsqa ótkeriliwine razılıǵın satıwshına
jazba túrde bildirmegen kreditor kárxana satılıwı tuwrısında bildiriw xati alǵan kúnden baslap úsh ay dawamında yamasa minnetlemeni orınlawdı toqtatıwdı yamasa múddetinen aldın orınlawdı hám satıwshı tárepinen zálel oranıwın, yamasa bolmasa kárxananı satıw shártnamasın pútkilley yoxud onıń tiyisli bólegin haqıyqıy emes dep tabıwdı talap qılıw huqıqına iye.
Kárxananıń satılıwı tuwrısında bul statyanıń birinshi bóleginde názerde tutılǵan tártipte xabarlı etilmegen kreditor satıwshı kárxananı satıp alıwshına tapsırǵanı tuwrısında xabar tapqan yamasa xabar tabıwı kerek bolǵan kúnden baslap bir jıl dawamında bul elementtıń ekinshi bóleginde názerde tutılǵan
talaplardı qandırıw haqqında dawa qozǵawı múmkin.