Qarshi davlat universiteti geografiya kafedrasi

Deskretnost-(lotincha discretus) uzluksiz bo‘linish.
Difraksiya (lotincha diffractus-singan, sinish)-bir jinsli bo‘lmagan muhitda to‘lqin tarqalishining chetga chiqishi.
Demografiya- aholining tarkibi, joylashishi va tadrijiy o‘sishi qonuniyatlarini; tug‘ilish, oila qurish, ajralish, o‘lim, bilim darajasini, ijtimoiy-sinfiy tarkibni, irqiy, til, aholining milliy tarkibi, uning migratsiyasi, urbanizatsiyasini tadqiq etuvchi fan. Demografiya aholishunoslik nazariyasini, aholi siyosatini, uning bashoratini ishlab chiqadi.
Deduksiya- umumiy holatdan xususiy holatga o‘tib, muhokama yuritish, umumiy holatdan juz’iy natija chiqarish.
Yer po‘sti- yerning 60 km. gacha va ba’zan 80 km. chuqurlikkacha bo‘lgan qismi.
Yerning geologik yoshi- yer po‘stidagi eng qadimgi jismlar, otqindilarning yoshi.
Ilmiy inqilob-hamma ilmiy bilimlarning tubdan o‘zgarishi. Tarix uchta ilmiy-tabiiy inqilobni biladi: Aristotelning eramizdan oldingi VI asrdagi Nyutonning XVII-XVIII asrlardagi, Eynshteynning XX asrdagi ilmiy inqiloblari.
Invariant-(lotincha invarians-o‘zgarmaydigan) tenglamalar yoki qonunlarining biror sharti o‘zgarganda natijaning o‘zgarmay qolishi.
Induksiya-bilib olish yoki muhokama etishning xususiy natijalariga qarab, umumiy xulosa chiqarish. Induksiya to‘liq yoki to‘liqmas bo‘lishi mumkin.
Interferensiya-yorug‘lik to‘lqini berilganda yorug‘ va qorong‘i xalqalar hosil bo‘lishi.
Ilm-fan bilan tugallanmoqda- masalan, tabiiy fanlar bilan tugallanish va yangi natijalarga erishish, isbotlash.
Ilm-fanda inqilob-XX asrda ilmiy inqilob asosida yangi kashfiyotlarni keltirish mumkin. Masalan, astronomiyada, geologiyada, fizikada, nisbiylik nazariyasida, kvant mexanikasida va boshqa fanlarda olam taraqqiyotini rivojlantirishga imkon beradi.
Immanentlik-tabiiy tizimlarning fazo va nisbatan immanentligini, nisbiylik nazariyasida tekshirish.
Instinkt-atrof-muhitga moslashish uchun yordam beruvchi harakatlar.