Qatlam sharoitidagi neft va gazning tarkibi

НС
СН
НС
СН
СН
СН
Benzol
СН
3
Toluol
СН
СН
Naftalin
СН
СН
Neftning yuqori molekulyar qismi ulushining 20% dan 50% gacha qismini asosan 
aralashgan tarkibdagi uglevodorodlar tashkil etadi. Bunday uglevodorodlarda aromatik va 
naftenli halqalar parafinli zanjir bilan birikkan holda uchraydi. 
Neft tarkibidagi uglevodorodlar o‘rtacha miqdori o‘zaro taqqoslansa unda parafin 
uglevodorodlar 35-39%; naftenli uglevodorodlar 40-45% va aromatik uglevodorodlar 20-25% ni 
tashkil etadi. Ko‘pgina hollarda naftenli va aromatik uglevodorodlarning halqalari metanli 
uglevodorodlarning zanjirlari bilan birikkan holda bo‘ladi. Neft konlaridan qazib olinayotgan 
xom-ashyo tarkibida tabiiy va yo‘ldosh gazlar ham mavjud. Ba’zi konlar uchun neftning 

---

tarkibida parafinli (metanli) uglevodorodlar 60-65% ni, naftenli uglevodorodlar 20-25% ni va 
aromatik uglevodorodlar 12-15% ni tashkil etadi. Bunday neftlar parafinli neftlar deyiladi. 
Neftni termik va katalitik qayta ishlash jarayonlarida ko‘p miqdorda to‘yinmagan 
uglevodorodlar (olefinlilar): etilen qatoridagi uglevodorodlar (etilen 
4
2
H
C
, propilen 
6
3
H
C
), normal- va izo-butilenlar (
18
8
H
nC
,
18
8
H
iC
), amilenlar (
10
5
H
C
) va boshqa 
shu turdagi normal va izotuzilishlarda hosil bo‘ladi, masalan: 
CH
2
 = ÑÍ
2 
CH
2 
- ÑH = ÑÍ
2 
CH
3