Qayta tiklanuvchi energiya manbalari

2.2. Maishiy va uy-ro‘zg‘or asboblarni elektr energiyasi bilan ta’minlash 
 
Avtonom elektr ta’minotda elektr maishiy asboblar ishining tejamkorligiga 
asosiy e’tiborni qaratish zarur. Bir tarafdan, elektrotexnik buyumlarning energetik 
tavsifi maishiy texnika takomillashuvi darajasini aniqlovchi ko‘rsatkichlaridan biri 
hisoblanadi. Ikkinchi tarafdan esa boshqa avtonom energiya manbaining quvvat va 
tannarx tavsiflarini aniqlab beradi. 
2.3-jadvalda davriyligi va namunaviy o‘rtacha sutkalik ish vaqtini ko‘rsatgan 
holda dehqon xo‘jaligini maishiy jihozlash uchun namunaviy va yetarlicha to‘liq 
elektr jihozlar ro‘yxati keltirilgan. Energiya tejaydigan maishiy elektr jihoz tanlash 
bo‘yicha ba’zi bir tavsiyalar keltiramiz va undan energiya iste’mol qilishga sifatli 
baho beramiz. 

---

35 
2.3-jadval. Maishiy uskunalarni elektr eneriyasi bilan ta’minlash 
№ 
Elektr jihozlari 
nomi 
Sutkalik 
ish vaqti, 
soat 
Ish 
tartibi 
Quvvati, 
kVt 
Markasi 
Iste’mol 
quvvati 
kVt/soat 
1 
Elektr plita 
3,0 
davriy 
1,0/3,0 
turli 
2 
Mikroto‘lqinli pech 
0,5 
Davriy 
0,8/0,4 
Elektronika» 
va boshqalar 
3 
Muzlatkichlar, 
sovutkichlar 
- 
Kun davo-
mida, 
uzlukli 
0,05/1,1 
MM-163/16 
4 
Kir yuvish 
mashinasi 
- 
Epizodik, 
yiliga 100 
soat 
0,25/- 
«Malyutka-2» 
5 
DEU konditsioneri 
darchali 
3,0 
Faslga 
qarab 3 oy 
yozda 
0,52/1,56 
DEU - 052 s 
6 
Rangli televizor 
- 
18-00, 
24-00 
0,05/0,3 
Turli turdagi 
7 
Videomagnito-
fonlar, 
magnitafonlar, radio 
priyomniklar va 
elektr britvalar 
10,0 
Kun 
davomida 
0,02/0,2 
Turli turdagi 
8 
polventilyatori 
10,0 
Faslga 
qarab, 
yozda 
0,075/0,75 
Superji-neral 
9 
Chang yutkich 
- 
Enizodik 
0,7/- 
«Raketa-600» 

---

36 
10 
Sakovijimalka 
- 
Enizodik 
0,2/- 
Turli 
11 
Dazmol 
- 
Davriy 
yiliga 50 
soat 
1,0/- 
Turli maishiy 
12 
Elektromexanik 
yozuv mashinasi 
- 
Epizodik 
0,035/- 
«YAtran» va 
har xil 
13 
Kompyuter 
- 
Davriy 
0,1/- 
Turli 
14 
Elektro britva 
0,1 
Xar kuni 
0,3/0,03 
Turli 
15 
Elektr ochgich 
- 
Epizodik 
0,5/- 
Turli maishiy 
16 
Elektr drellar 
- 
Epizodik 
0,5/- 
Turli maishiy 
17 
Elektr arra maishiy 
- 
Epizodik 
0,3/- 
«bolgarka» 
18 
Elektr jilvirlovchi 
mashinalar 
- 
Epizodik 
0,25/- 
Maishiy 41ON 
va turli 
19 
Elektr qaynatgich 
- 
Epizodik 
0,3/- 
Suvga 
kiradigan, 
naysimon 
Elektr isitish plitasi 
odatda bittadan yettitagacha qizdirish pog‘onasini 
ta’minlab beruvchi almashib ulagichga ega. Bir komforali elektr plitalar quvvati – 
0,8-2,6 kVt, ikki komforali elektr plita – 1,8-3 kVt. Naysimon komforkali elektr 
plitkalar samaradorliroq va mukammalroq: bunday komforkalar uzoqqa chidamli, 
ularning spiral shakli esa idish tubi bilan yaxshi aloqani ta’minlaydi. 
Mikroto‘lqinli pech
tejamliroq va oziq-ovqatni tez tayyorlash uchun, tayyor 
taomlarni isitish uchun va mahsulotlarni muzdan eritish uchun ishlatiladi. 
Mikroto‘lqinli pechda foydalaniladigan o‘ta yuqori chastotali elektromagnit to‘lqinlar 
bilan qizdirish prinsipi nafaqat taomning yuqori ta’m beruvchi sifatini ta’minlaydi, 
balki vitaminlarni to‘laligicha saqlaydi. Energiya iste’mol kamera hajmiga qarab 0,5 
dan 2,0 kVt gacha. Kichik quvvatli tiklanuvchan energiya manbalari bilan yaxshi 

---

37 
energetik mosligi, o‘zbek oshxonasi uchun noan’anaviy bo‘lgan bu pechlar juda 
istiqbolli hisoblanadi.
Cho‘ktirma qaynatgich 
– bu naysimon elektr qizdiruvchi element bo‘lib, kam 
miqdordagi suvni qaynatish uchun mo‘ljallangan. Odatda 0,3 dan 2 kVtgacha 
quvvatli qaynatgichlar ishlab chiqariladi. Bir stakan suv 20 dan 90 
0
S gacha 0,3 kVt 
quvvatli qaynatgichlarda 5 min. davomida, 7 l suv esa 2 kVt quvvatli qaynatgichda 
30 min. da qizdiriladi. 
Bu qaynatgichlarning o‘ziga xosligi yuqori FIK (98%) bo‘lib, bu suvni 
qaynatuvchi boshqa turdagi elektr moslamalarga nisbatan minimal elektr energiya 
sarfini ko‘rsatadi. 
Sovutkich 
– energiya sarflovchi jihoz hisoblanadi. Sovutkichlar doimo 
tarmoqqa ulangani uchun elektr plitalar qancha energiya sarflasa, masalan, 
kompressorli sovutkich (hajmiga qarab) 250-450 kVt.s, absorbsion sovutkich esa – 
500-1400 kVt.s yiliga huddi shuncha (hatto ko‘proq) energiya sarflaydi. 
Iste’mol qilinadigan quvvatiga qarab zamonaviy bir turdagi muzlatkichlar bir-
biridan kam farq qiladi. Sovutkichning tejamkorligi ko‘proq uning ishlatish davriyligi 
va ishlatish qoidalariga amal qilinishiga bog‘liq bo‘lgan ish tartibiga ega. Bu narsa 
muzlatkichlarga ham taalluqli bo‘lib, ulardan eng maqbuli MM-163/16 va yuklash 
hajmi 20 kg gacha bo‘lgan muzlatish haroratini 18
0 
C gacha ta’minlab beruvchi 
o‘xshash muzlatkichlar.