Qayta tiklanuvchi energiya manbalaridan samarali foydalanish

QAYTA TIKLANUVCHI ENERGIYA MANBALARIDAN SAMARALI FOYDALANISH
Ma’murjonov Islombek Umidjon O’g’li
Farg’ona Politexnika Instituti
ANNOTATSIYA

Ushbu maqolada qayta tiklanuvchi energiya manbalarining ahamiyati, qayta tiklanuvchi energiya manbalarining turli xil shahslar uchun samarali foydalanish, energetika tizimlarining yangilash va qayta tiklanuvchi manbalar bilan bog‘liq sohalar, qayta tiklanuvchi energiya manbalaridan foydalanishda texnologik rivojlanish, yerli qayta tiklanuvchi energiya manbalari bilan elektr ta’minotini oshirish, yerli manbalardan foydalanish va ulardan energiya olishning mahsulotiviyasi va elektr ta’minotini oshirish bo‘yicha strategiyalar.

Kalit so’zlar : ( GES, GAES, SHES) quyosh, shamol, gidroenergiya, smart grid
Hozirgi kunda neft, ko‘mir va gaz konlarining borgan sari tugab borayotganligi global energiya falokatiga etaklamoqda. Buning uchun qayta tiklanuvchi energiya manbalarini va energiyani tejash kelajakda ham yaxshi yashash uchun najot yo‘li bo‘lib, dunyo aholisining asosiy qismini omon qolishini ta’minlaydi. Tuganmas yoki qayta tiklanadigan tabiiy resurslardan energiya olish imkoniyatiga ega bo‘lgan qurilmalar an‘anaviy xom ashyolarga qaramlikni bartaraf etadi. Qayta tiklanuvchi energiya manbalariga bo‘lgan bu o‘tish, kelajakdagi energiya tanqisligi muammosini bartaraf etish imkonini beradi. Zamonaviy jahon iqtisodiyotining barcha yutuqlari neft, gaz, ko‘mir va boshqa shu kabi tabiiy qazilma boyliklarga asoslangan. Hayotimizdagi aksariyat harakatlar: metroda harakatlanishdan boshlab to‘shxonada choy qaynatishgacha oxir-oqibat, ushbu tarixiy taraqqiyot mahsulini yoqib tugatishga qaratilgan. Asosiy muammo shundaki, osonlik bilan erishiladigan ushbu energiya resurslari qayta tiklanmaydi. Ertami-kechmi, insoniyat erning qa’ridagi barcha ko‘mirni kovlab oladi, neftni qazib chiqaradi va gazni yoqib tugatadi. Shundan so‘ng bir choynak choyni nimada qaynatamiz degan muammoga duch keladi. Shu bilan birga, yoqilg‘i yoqishning salbiy ekologik ta’sirini ham unutmaslik kerak. Atmosferada yig‘iladigan zaharli gazlar miqdorining ortib borishi issiqxona effektini keltirib chiqarishi, butun sayyorani haroratining ortishiga sabab bo‘lishini ham yoddan chiqarmaslik lozim. Yonuvchi mahsulotlardan ajralib chiqadigan tutun va zaharli gazlar havo musaffoligini buzadi. Ayniqsa, katta shaharlarda istiqomat qiladigan aholi ushbu salbiy ta’sirni o‘zlarida juda yaxshi his qilishadi. Biz kelajak haqida doimo o‘ylaymiz, hatto bu kelajak bizning davrimizda kirib kelmasada. Jahon hamjamiyati qazilma boyliklar miqdorining cheklanganligini va ulardan foydalaninishning atrof-muhitga salbiy ta’sirini azaldan tushunib etgan va tan olgan. Hozirda jahonning etakchi mamlakatlari ekologik toza, qayta tiklanadigan energiya manbalariga bosqichma-bosqich o‘tish dasturlarini ishlab chiqqan va uni amalga oshirmoqda.

QAYTA TIKLANUVCHI ENERGIYA MANBALARI HAQIDA YANGI TENDENSIYALAR
Qayta tiklanuvchi energiya manbalaridan samarali foydalanish sohasida o‘nlab yangi tendentsiyalar rivojlanmoqda. 2020 yilida, O‘zbekiston ham bu sohadagi yangiliklarga keng e’tibor qaratmoqda.

• 
  Yerli Qayta Tiklanuvchi Energiya Manbalarini O‘rganish va Rivojlantirish: O‘zbekiston milliy elektr tarmoqlari aksiyodorlik jamiyati, quyosh, shamol, va gidroenergiya manbalaridan foydalanishni rivojlantirish va ularni samarali qo‘llab-quvvatlashni maqsad qilgan.
  
• 
  Energetika Tizimlarini Avtomatlashtirish: Kuchli iqtisodiyotlar, energiya tizimlarini avtomatlashtirish va Smart Grid texnologiyalarini joriy etish orqali qayta tiklanuvchi energiyani samarali foydalanish uchun yangi vositalarni ishlab chiqib, energiya tizimlarini iqtisodiy, samarali va texnik-texnologik jihatdan rivojlantirishga yondashmoqda.
  
• 
  Energetika Innovatsiyalari va Teknologiyalari: Qayta tiklanuvchi energiyadan foydalanish sohasida innovatsiyalar va texnologiyalar tez-tez yangilanib borayapti. Qanday qilib yangi matnixlar, materiallar, va texnologiyalar qayta tiklanuvchi energiya manbalarini samarali foydalanishda qo‘llab-quvvatlaydi, bu sohada keng ko‘lamli tadqiqotlar olib borilmoqda.
  

QAYTA TIKLANUVCHI ENERGIYA MANBALARIDAN FOYDALANISHDA O‘ZBEKISTONNING YAKUNLARIDIRI

O‘zbekiston, qayta tiklanuvchi energiya manbalari sohasida katta qadam qo‘ymoqda. Quyosh, shamol, va gidroenergiya manbalaridan foydalanish, Smart Grid tizimlarini joriy etish, va innovatsiyalar va texnologiyalar orqali qayta tiklanuvchi energiyani samarali va iqtisodiy ravishda qo‘llash yo‘nalishida O‘zbekiston keng ko‘lamli ishlarni bajarayapti. Hozirgi kunda yangi energiya loyihalari va qurilmalari O‘zbekistonning energiya xajmini yaratishda katta ahamiyatga ega.
Qayta tiklanuvchi energiya manbalaridan samarali foydalanish, energiya muammolarini bartaraf etish, ekologik muhitni saqlash, va iqtisodiyotni rivojlantirishda muhim rol oynaydi. O‘zbekiston esa bu yo‘nalishda o‘zining potentsialini rivojlantirishga intilmoqda va global energetika sohasida o‘ziga xos o‘rni egallamoqda.

Foydalanilgan adabiyotlar:

Umumiy elektrotexnika Ziyouz.com .
https://ru.wikipedia.org