QəDİm miSİrda dərmanşÜnasliq

QƏDİM MİSİRDƏ TOKSİKOLOGİYA 
Qədim misirlilər öz torpaqlarında zəhərli ilan və əqrəblər haqqında ağıllı müşahidələr aparırdılar. Növlərin təsvirləri, dişləmələrinin təsiri, 
müalicə üsulları və proqnozlar yaxşı sənədləşdirilmişdir. Onlar təcrübə yolu ilə bir çox bitkilərin toksikliyini kəşf etmişdilər. Misirlilər tərəfindən 
göz boyası və tuş üçün istifadə edilən qurğuşunun toksikliyi tanınmadı. Qədim misirlilər təbiət hadisələrinin incə müşahidəçiləri idilər. Bu 
müşahidələri dinə, siyasətə və sehrə dair inanclarına daxil etmək bacarığı onların mədəniyyətinin yüz illər boyu sağ qalmasında mühüm amil idi. 
“Maat” dünyadakı şeylərin düzgün nizamlanması üçün onların termini idi. 
Şəkil 42.
Sağlamlıq cippusu. Təhlükəli heyvanlarla (timsah, əqrəb, şir, çöl və gürzə) işləyərkən. Cippusun arxası tanrıları çağıran dualarla örtülmüşdür.

---

Əqrəb kral sarkofaqlarının mühafizəçilərindən biri olan ilahə Selket idi. Ən azı on qoruyucu tanrı və ilahə ilan başları ilə təsvir edilmişdir. 
Məsələn, padşah kobranı özünə himayədar etdi. Buynuzlu gürzə həm erkək, həm də dişidir və "f" hərfi üçün heroqlif sözü idi. 
Papirusdakı reseptlərdən də aydın olduğu kimi, bitki mənşəli (akasiya, razyana, ardıc, tikan, xurma, yovşan, qatran, zəfəran, sarımsaq, soğan), 
heyvan (təzə və ya qurudulmuş qan, orqanlar) və mineral (dəniz duzu, selitra, bluestone, alum) maddələrindən istifadə edilmişdir. Dərmanlar 
əsasən sadə idi. Birləşdirilmiş dərmanların bəzilərində inqrediyentlərin miqdarları açıq şəkildə göstərilib və onların necə hazırlanacağı ətraflı 
izah edilib. Dərmanlar toz halına gətirilir və çörək xəmirinə və ya pivə, xurma şərabı və ya süd kimi mayelərə verilirdi. Süpozituarlardan düz 
bağırsaq və vajina xəstəlikləri üçün istifadə olunurdu. Bu məlumat bizə əczaçılığın Misirdə bir ixtisas olaraq mövcud olduğunu göstərir. 
Müalicədə istifadə edilən maddələrin əksəriyyətinin təsirli olduğu müəyyən edilmişdir.