QəRİb məMMƏdov, mahmud xəLİlov

 

d) Dəniz energetikası  

Dəniz energetikası akvatoriya, dəniz axınları  və qabarmaların səthində baş verən dalğaların enerjisinə, 

həmçinin dəniz suyunun müxtəlif dərinliklərindəki temperatur və duzluluq dərəcəsi fərqinə əsaslanır.  

Dalğa energetikası.  İstənilən su hövzəsində dalğalar labüd hadisədir.  Dünya okeanının dalğa gücü 2,7 

mlrd kVt-la qiymətləndirilir, bu dünyada sərf olunan enerjinin 30%-ni təşkil edir. Dalğa elektrik stansiyalarının 

(DES) yerləşdirilməsi məqsədəuyğunluğu (faydalılığı) regional xüsusiyyətlərlə, hər  şeydən öncə dalğa 

cəbhəsində sıxlığı, yəni vahid uzunluğa düşən dalğa cəbhəsində onun qiyməti ilə təyin olunur. Belə ki, ABŞ və 

Yaponiyanın sahil zonasının bir sıra sahələrində dalğa cəbhəsinin xüsusi gücü 40 kVt/m təşkil edir. Böyük 

Britaniyanın qərb sahillərində Hebrid adaları rayonunda daha əlverişli  şərait yaranaraq bu rəqəm 80 kVm-ə 

çatır.  

DES-lərin işinin funksional prinsipi dalğanın potensial enerjisini pulsasiyanın kinetik enerjisinə, 

pulsasiyaları isə bir istiqamətli gücə çevirməkdən ibarətdir, bu sonradan elektrik mühərriyinin valını fırlandırır.  

DES-lər bilavasitə sahildə, sahilin yaxınlığında akvatoriyada və ya sahildən müxtəlif məsafələrdə açıq 

dənizdə qurula (tikilə) bilər.  

Təcrübələr göstərir ki, sahilyanı zolağın intensiv formalaşdığı sahilə yaxın akvatoriyada yerləşdirilən 

qurğular ətraf mühitə daha əlverişli (yaxşı) təsir göstərir.  

Qeyd etmək lazımdır ki, bütün bərpa olunan enerji resurslarında olduğu kimi dalğa proseslərinin də bir sıra 

çatışmazlıqları – enerjinin nisbətən aşağı konsentrasiyalığı, dalğa tərəddüdlərinin geniş spektrə malik olması, 

məkan və zaman daxilində nisbətən dəyişkənliyidir. Lakin bu qurğuların  ən üstün cəhəti onun ekoloji 

təmizliyindədir.