QəRİb məMMƏdov, mahmud xəLİlov

2.3.3. Su mühitinin əsas xassələri  

Suyun sıxlığı – bu faktor su orqanizmlərinin yerdəyişmə  şəraitini və müxtəlif dərinliklərdə  dərinlik 

müəyyən edir. Distilə edilmiş suyun +4

0

C-də sıxlığı 1q/sm

3

-a bərabərdir. Tərkibində suda həll olan duzlar olan 

təbii suların sıxlığı çox olub 1,35 q/sm

3

-a çatır. Dərinliyə getdikcə  hər 10 m-də  təzyiq təxminən orta hesabla 

---

 

40

1·10

5

 Pa (1 atm) artır. Bəzi növlər müxtəlif dərinliklərdə yayılaraq bir neçə atmosferdən 100 atmosferə qədər 

dözür.  

Lakin dənizlərin bir çox sakinləri nisbətən stenobat olub müəyyən dərinliklərdə yaşamağa uyğunlaşmışlar. 

Stenobatlıq dayaz və dərinliklərdə yaşayan növlərə xasdır. Litoralda həlqəli qurd (Arenicola), bəzi molyusklar 

(məs. Patella) məskunlaşır. Balıqların əksəriyyəti, xərçəkgkimilər, başıayaqlı molyusklar, dəniz ulduzları və b. 

yalnız dərinliklərdə, təzyiqi 4·10

7

 Pa (400-500 atm) olan sahələrdə məskunlaşırlar.  

Suyun sıxlığı ona söykənməyə imkan yaradır, bu hal skeletsiz formalar üçün vacib sayılır. Mühitin 

dayaqlığı hidrobiontları üzməyə (süzməyə) uyğunlaşmağı  təmin edir. Asılı  vəziyyətdə olan, suda üzən 

orqanizmləri hidrobiontun xüsusi ekoloji qrupunda birləşdirilərək  «plankton» adlandırırlar. Su qatının günəş 

enerjisi olan hissəsində (dünya okeanında orta hesabla 200 m dərinliyə qədər) yayılan planktonun bitki hissəsi