QəRİb məMMƏdov mahmud xəLİlov

SƏNAYE RESURSLARI – sənayedə istifadə edilən bərpa olunan 

təbii bioloji resurslar. 

---

 

386 

 

SƏNAYE SƏHRASI  – insanın sənaye fəaliyyətilə mühitin 

pozulması  nəticəsində olduqca kasıb bitki örtüyü və heyvanat aləminə 

malik olan təbiət sahəsi (karxanalar, yeraltı  sərvətlərin çıxarılması 

zamanı atılan süxur tullantıları və s.). 

SƏNAYE TULLANTILARININ İSTİFADƏSİ  – onlardan təkrar 

xammal kimi istilik almaq üçün, gübrə kimi və s. məqsədlər üçün 

istifadə olunması. 

SƏHİYYƏ-GİGİYENİK NORMA – əhaliyə təhlükəsiz və optimal 

həyat şəraiti qarant verən ətraf mühitin vəziyyətinin keyfiyyət-kəmiyyət 

göstəricisi. 

SƏHRA  – Çox quraqlıq, isti havanın gündəlik və illik temperaturu 

kəskin fərqlənən, illik yağıntısı 250 mm-dən aşağı, buxarlanma 

yağıntıdan xeyli çox, güclü külək əsən, daimi axan çayları olmayan, çox 

seyrək bitki örtüyü olan ərazi. S.-nın əmələ gəlməsinin ən başlıca səbəbi 

yağıntının buxarlana biləcək sudan 7-30 dəfə az olmasıdır. S.-nın 

özünəməxsus iqlimi vardır. Göy üzü aylarla buludsuz olur. Maksimum 

temperatur +49,5

°, +58°-yə çatır, gün altında qumun səthi 90° qızır, illik 

temperatur amplitudası 90

°, gündəlik 30°-yə qaxlxır. Orta Asiya S-

larında yağıntının illik miqdarı 60-150 mm, Mərkəzi Asiya (Təklə-

Məkan) 9 mm, tropik S.-larda isə hər yerdə 100 mm-dən azdır. Şimali 

Afrika və Ərəbistan S.-larında bir neçə il ərzində yağış düşməyən yerlər 

də vardır.S.-ların zəbt etdiyi ərazi bütün qurunun təqribən 30%-ni tutur. 

Səth quruluşuna görə S.-lar qumlu, daşlı, gilli və şoranlı S.lara bölünür. 

Azərbaycan Respublikası üçün S. xarakterik deyil. Burada S.-ya yaxın 

landşaft fraqmentləri Abşeron yarımadasında, Kür-Araz ovalığında, 

Naxçıvan M.R.-nın Araz boyu ərazisində təsadüf edilir.