QəRİb məMMƏdov mahmud xəLİlov

FOTOGEN ORQANİZM – işıq şüası verən orqanizm (məs., foto-

bakteriyalar). 

FOTOKİMYƏVİ SMOQ – günəş  şüasının təsirindən atmosferdə 

yayılmış maddələrdən yeni maddələrin əmələ gəlməsi. 

FOTOKSEN ORQANİZMLƏR  – işıqlanma intensivliyinə  fərqsiz 

orqanizmlər. 

FOTOMİNERALLAŞMA – işığın təsiri ilə minerallaşma. 

FOTOOKSİDANTLAR – atmosferdə  işığın təsirilə azot 

oksidlərindən və karbohidrogenlərdən yaranan kimyəvi birləşmələrin 

ümumi adı. Əsas F. – ozon və azot turşusudur. F. insanın sağlamlığına 

zərər yetirir və meşələrin vəziyyətinə mənfi təsir göstərir.  

FOTOPERİODİZM – canlı orqanizmlərin günün uzunluğuna qarşı 

reaksiyası. 

FOTOPLAN – Yer səthinin kartoqrafik məqsədlər üçün hazırlanmış 

dəqiq fotoqrafik planı. Xüsusi cihazlarda üfiqi vəziyyətə və eyni miqya-

sa gətirilmiş fotoşəkilləri deformasiya olunmayan lövhə üzərinə 

yapışdırdıqda alınır. 

FOTOSFER  – ulduz (o cümlədən günəş) atmosferinin ən dərin və 

sıx təbəqəsi; Günəşin F.-nin qalınlığı 500 km-ə yaxın, temperaturu 

4500-6000

°C olub olduqca güclü işıq verir. F. Yer səthində gedən təbii 

proseslər üçün əsas enerji mənbəyidir. 

FOTOSİNTEZ – Bitkilərin, yaşıl yosunların, bakteriyaların və foto-

sintez edən mikroorqanizmlərin vasitəsilə günəşin  şüa enerjisinin üzvi 

maddələrinin kimyəvi enerjisinə çevrilməsi. Bakteriyaların fotosintezi 

bakterioxlorofillər, yosunlar və ali bitkilərinki isə xlorofillərin iştirakı 

ilə gedir. F. sərbəst enerjinin artması ilə gedən və bilavasitə Yer kürəsi 

orqanizmlərini kimyəvi enerji ilə təmin edən vahid bioloji prosesdir. F. 

nəticəsində Yer kürəsində hər il 100 mlrd. ton üzvi maddə əmələ gəlir, 

200 mlrd. ton CO

2

  mənimsənilir və 145 mlrd. tona qədər sərbəst O

2

 

ayrılır. F. prosesində karbon qazı ancaq üzvi maddələrin tərkibinə daxil 

olduqdan sonra reduksiyaya uğrayır.