“Qİda məhsullarinin texnologiyasi” kafedrasi

Parafin mühitdə yetişdirilmiş maya, bakteriyalar və spirulinanın (yosun) quru maddəyə görə %-lə 

tərkibi 

 

Komponentlər  

Mayada 

Bakteriyada 

Spirulina yosununda 

Zülallar  

40-57 

60-85 

62-68 

Lipidlər  

7-10 

5-20 

2-3 

Kül maddələri 

6-10 

6-12 

- 

Nuklein turşuları 

6-8 

10-17 

- 

Karbohidratlar  

25-35 

5-10 

18-20 

q/100 zülalda aminturşular 

FaO (BMT-yə görə) 

 

 

 

Lizin  

4,2 

7,6 

5,5 

5,0 

Treonin 

2,8 

5,0 

4,1 

5,1 

Triptofan  

1,4 

1,8-1,9 

1,0 

1,5 

Metionin  

2,2 

0,8 

2,0 

2,5 

Sistin  

2,0 

1,1 

0,7 

1,0 

Valin  

4,2 

4,9 

4,9 

6,5 

İzoleysin  

4,2 

5,4 

4,1 

5,8 

Leysin  

4,8 

7,3 

6,1 

9,7 

Fenilalanin  

2,8 

4,6 

3,5 

4,7 

 

---

56 

 

Eyni  zamanda  onu  da  qeyd  etmək  lazımdır  ki,  mikroorqanizmlərdən  bioküt-

lənin  alınması  sənaye  miqyasında  mümkündür.  Hesablamalar  göstərmişdir  ki,  50 

mln. ton neftin emalı ilə 25 mln. ton zülal əldə etmək mümkündür ki, bu da ildə 2 

mlrd. insanın qidalanmasına bəs edir. 100 mln ton balığın emalında isə 15 mln ton 

zülal  əldə  etmək  olur  (bu  da  müqayisədə).  Hələlik  onların  (mayaların)  alınması 

yem məqsədilə həyata keçirilir və soya zülalından (un hesabına) baha başa gəlir.  

Mayalardan  zülal  alınması  mexanizmi  onların  hüceyrə  qişasının  mexaniki 

yolla  dağılmasına  əsaslanır  ki,  bu  da  üzvi  həlledicilərin  içərisində  aparılır  və 

lipidlərin  kənar  edilməsini  sürətləndirir.  Başqa  bir  üsul  onların  qızdırılmış  yeyinti 

yağlarında  su  mühitində  emalı  metodudur  yaxud  maya  biokütləsinin  qızdırılmış 

turşularla (xlorid) emal edilməsi metodudur. 

Dəniz  yosunlarından  (spirulina,  xlorella  və  s.)  zülal  alınması  isə  ekoloji 

cəhətdən də sərfəlidir. Bu halda paralel olaraq, turşu xassəli polişəkərlər də istehsal 

etmək mümkün olur. 

Spirulina  hələ  qədimdən  Afrikada  bir  sıra  qəbilələrin  ondan  qurudulmuş 

şəkildə qidaya istifadə edilən xammal kimi məlumdur. Tərkibdə 65%-ə qədər zülal 

və  çoxlu  miqdar  vitaminlər  vardır.  Onun  istehsalına  1972-ci  ildən  (gündə  1  ton) 

Meksikada başlanmışdır.