Yo`qotgan qon o`rnini to`ldirish, qonning ivish xususiyatini oshirish, to`qimalarni qon bilan ta`minlash, oqayotgan qonni to`xtatish, davo va boshqa maqsadlarda qon va qon o`rnini bosuvchi suyuqliklar yuboriladi. Qon bevosita va bilvosita yo`l bilan quyiladi.
Bevosita usulda qon donordan to`g`ridan-to`g`ri bemorga quyiladi.
Donorning qoni shpritsga olinib, uni yonida yotgan bemorga shu vaqtning o`zidayoq shprits yordamida yuboriladi.
Bilvosita usulda oldindan donordan olib flakonlarda tayorlab qo`yilgan qon bemorga qo`yiladi. Qon quyishda qon guruhi va rezus omili mosligiga ahamiyat berish lozim.
Qon guruhlari.
1901 yili avstriyalik olim K.Landshteyner, 1907 yili chex olimi Ya.Yanskiy turli odamlar qoni kimyoviy-biologik xossalariga ko`ra bir-biridan farq qilishini aniqladilar. Qonning eritrotsitlari tarkibida aglyutinogen, plazmasi tarkibida aglyutinin moddalari bo`lib, aglyutinogenlar A va B, aglyutininlar α va β bilan belgilanadi. Shunga ko`ra barcha odamlar qoni to`rt guruhga bo`linadi.
I guruh qonda – eritrotsitlarda aglyutinogen umuman bo`lmaydi. Plazmada aglyutinin α va β bo`ladi.
II guruh qonda-eritrotsitlarda aglyutinogen A, plazmada aglyutinin β bo`ladi.
III guruh qonda-eritrotsitlarda aglyutinogen B, plazmada aglyutinin α bo`ladi.
IV guruh qonda-eritrotsitlarda aglyutinogen A va B bo`lib, plazmada aglyutinin umuman bo`lmaydi.
Qon guruhi
Agglyutinogenlar
Agglyutininlar
I
O
α β
II
A
β
III
B
α
IV
AB
O
Qoni I guruh bo`lgan odamlar aholining o`rtacha 40% ni, II guruh – 39% ni, III guruh – 15% ni, IV guruh – 6% ni tashkil etadi.
Qoni I guruh bo`lgan odamlar aholining o`rtacha 40% ni, II guruh – 39% ni, III guruh – 15% ni, IV guruh – 6% ni tashkil etadi.
Izoh:
I-guruh qonni - hamma qon guruhidagi odamlarga quyish mumkin.
II-guruh qonni – o`ziga va IV-guruhga quyish mumkin.
III-guruh qonni - o`ziga va IV-guruhga quyish mumkin.
IV-guruh qonni – faqat IV guruhga quyish mumkin. O`zi esa hamma (I-II-III va IV) guruhlar qonini qabul qiladi.
