Qorin topografik anatomiyasi
Yüklə 0,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- QORIN DEVORLARI Qorin old-yon devori
- Linea bicostarum
- Qorin usti ( epigastrium )
- Qorin osti ( hypogastrium )
- 2. Teri osti kletchatkasi
- Қорин олд-ён девори. Гульманов Ильич Джумабаевич. Тошкент тиббиёт академияси.
- 8. Qorinpardaning parietal varag‘i
- Qorin old-yon devori juft sohalarida (regg. hypochondrica, lateralis, inguinalis) qorin devorining qavatma-qavat tuzilishi
- Qorin old-yon devori toq sohalarida (regg. epigastrica, umbilicalis, pubica) qorin devorining qavatma-qavat tuzilishi .
- Qorin oq chizig‘ida qorin old devori qavatlari
- Kindik doirasida qorin oldingi devorining qavatma-qavat tuzilishi.
- Qorin old-yon devori innervatsiyasi.
- Qorin old-yon devorining limfatik tizimi.
|
Қорин олд-ён девори. Гульманов Ильич Джумабаевич. Тошкент тиббиёт академияси.
QORIN TOPOGRAFIK ANATOMIYASI Qorin – odam tanasining ko‘krak va tos orasida joylashgan qismi. Qorin (abdomen)da devorlari (paries abdominis) va qorin bo‘shlig‘i (cavitas abdominis) farqlanadi.
yuqorida – processus xiphoideus va arcus costalis; tashqarida – XI qovurg‘a oxirini yonbosh suyagi cheti bilan tutashtiruvchi chiziq (Lesgaft chizig‘i); pastda – cristae iliacae, plicae inguinales, symphisis pubica.
Ikkita gorizontal chiziqlar – linea bicostarum va linea bispinarum orqali uchta qavatga – qorin usti (epigastrium), o‘rta qorin (mesogastrium) va qorin osti (hypogastrium) qavatlariga bo‘linadi.
va IIIbel umurtqasi sathiga tshg‘ri keladi. Linea bispinarum yuqori oldingi yonbosh o‘siqlarini (spina iliaca anterior superior) birlashtiradi va II dumg‘aza umurtqasi sathiga to‘g‘ri keladi. Qorinning to‘g‘ri muskullari tashqi chetlari bo‘ylab o‘tkazilgan ikkita vertikal chiziqlar yuqoridagi har bir qavatni uchta sohaga ajratadi:
regio hypohondriaca dextra. regio epigastrica propria. regio hypohondriaca sinistra. O‘rta qorin (mesogastrium): regio lateralis dextra. regio umbilicalis. regio lateralis sinistra. Qorin osti (hypogastrium): regio inguinalis dextra. regio pubica. regio inguinalis sinistra. Qorin old-yon devorining qavatma-qavat tuzilishi. 1. Teri (cutis) ingichka, harakatchan, kindik doirasida pastdagi to‘qimalarga yopishgan va shu sababli kam harakatchan. 2. Teri osti kletchatkasi (panniculus adiposus) turlicha ifodalangan. 3. Yuza fassiya (fascia supetficialis) – ingichka, pastda son sohasiga o‘tib ketadi. Qorin osti sohasida ikkita plastinkadan – yuza va chuqur plastinkalaridan iborat. Yuza fassiyaning chuqur plastinkasi (lamina profunda fasciae superficialis) anchagina zich bo‘lib, chov boylamiga yopishadi. Қорин олд-ён девори. Гульманов Ильич Джумабаевич. Тошкент тиббиёт академияси.
Teri osti kletchatkasida va yuza fassiya tagida qorin old-yon devorining yuza qon tomir (son arteriyasi tarmoqlari) va nervlari joylashadi: a. intercostalis ning oldingi va yon shoxlari, a. epigastrica supetficialis, kindik tomon yo‘naladi, a. circumflexa ilium supetficialis, yuqori oldingi yonbosh o‘sig‘i tomon yo‘naladi, aa. pudendae externae, chov sohasini qon bilan ta’minlaydi. Ushbu arteriyalar shu nomdagi venalar bilan birga joylashadi va son venasiga qo‘shiladi. Qorin old-yon devorining yuqorigi qismidagi yuza venalar yaxshi rivojlangan: vv. thoracoepigastrici – kindikdan yuqoriga yo‘naladi va v.
hosil bo‘lishida ishtirok etadi. Shuningdek vv. raraumbilicales lar bilan qo‘shilib porto-kaval anastomoz shakllanishida qatanashadi. Lateral teri nervlari – qovurg‘alararo nervlar tarmoqlari.
Қорин олд-ён девори. Гульманов Ильич Джумабаевич. Тошкент тиббиёт академияси.
4. Qorin tashqi qiyshiq muskuli xususiy fassiyasi (fascia propria m. obliqui abdominis externi). 5. Mushak qavati: m. obliquus abdominis externus pastki oltita qovurg‘alardan boshlanadi, yonbosh suyagiga birikadi va chov boylamini (lig. inguinale), qorin to‘g‘ri muskuli qinining oldingi devorini (lamina anterior vaginae m. recti abdominis), oq chiziqni (linea alba) hosil qiladi; mushaklararo fassial qavat (stratum fasciale intermusculare), ingichka g‘ovak kletchatka; m. obliquus abdominis internus bel-ko‘krak fassiyasi (fascia thoracolumbar) yuza plastinkasi, crista iliaca dan boshlanib, qorin to‘g‘ri muskuli tashqi cheti yaqinida aponevrozga aylanadi, aponevroz ikkita plastinkaga ajralib qorin to‘g‘ri muskuli fassial qinining ikkala devorini va qorin oq chizig‘ini hoisl qilishda ishtirok etadi; mushaklararo fassial qavat (stratum fasciale intermusculare); m. transversus abdominis pastki oltita qovurg‘alarning ichki yuzasidan, bel- ko‘krak fassiyasining chuqur plastinkasidan, yonbosh suyagidan boshlanib, qorin to‘g‘ri muskuli cheti yaqinida yarimoysimon (spigel) chizig‘i (linea semilunaris) hosil qilgan holda aponevrozga o‘tadi, aponevroz qorin to‘g‘ri muskuli fassial qinining orqa devorini shakllantirishda va qorin oq chizig‘ini hosil qilishda ishtirok etadi. m. rectus abdominis qovurg‘a tog‘aylarining oldingi yuzasidan va processus xiphoideus dan boshlanib qov suyagining yuqori shoxiga (ramus superior ossis pubis) birkadi. Qorin to‘g‘ri muskuli qorin qiyshiq va ko‘nadalang muskullarining aponevrozlari hisobiga hosil bo‘lgan qin (vagina m. recti abdominis) ichida joylashgan. Xususiy qorin usti va kindik sohalarida qorin to‘g‘ri muskuli qini oldingi va orqa plastinkalardan (lamina anterior et posterior vagina m. recti abdominis) iborat, bunda qorin tashqi qiyshiq muskuli aponevrozi va qorin ichki qiyshiq muskuli aponevrozining oldingi plastinkasi qinning oldingi devorini, qorin ichki qiyshiq muskuli aponevrozining orqa plastinkasi va qorin ko‘ndalang muskuli aponevrozi qinning orqa devorini hosil etadi. Kindik va qov sohalari chegarasida qorin to‘g‘ri muskuli qini orqa devori ravoqsimon chiziq (linea arcuata) hosil qilib tugaydi, sababi qov sohasida muskullar aponevrozlari qorin to‘g‘ri muskulining oldidan o‘tadi va muskul qinining faqat oldingi devorini shakllantiradi.
Қорин олд-ён девори. Гульманов Ильич Джумабаевич. Тошкент тиббиёт академияси.
(fascia endoabdominalis) bir qismi hisoblanadi va qorin old-yon devori muskullarini ichkaridan qoplaydi. 7. Qorinparda oldi kletchatkasi (tela subserosa). Bu erda a. iliaca externa tarmoqlari – a. epigastrica inferior (kindik tomon yo‘naladi, tashqi kindik burmasini (plica inguinalis lateralis) hosil qiladi; a. circumflexa ilium profunda (yonbosh suyagining yuqorigi oldingi o‘sig‘i tomon yo‘naladi). Arteriyalar yonida shu nomdagi venalar joylashadi, ular v. iliaca externa ga quyiladi. Qorinparda oldi kletchatkasi ko‘ndalang fassiyani qorinpardaning parietal varag‘idan ajratadi, pastda pufak oldi kletchatkasi bilan bog‘lanadi, orqada qorinparda orti kletchatkasiga davom etadi. 8. Qorinpardaning parietal varag‘i (peritoneum parietale).
Qorin oq chizig‘i. O‘rta chiziq bo‘ylab qorinning qiyshiq va ko‘ndalang muskullari aponevrozalari qo‘shilib qorin oq chizig‘ini (linea alba) hosil etadi.
Қорин олд-ён девори. Гульманов Ильич Джумабаевич. Тошкент тиббиёт академияси.
Kindik. Yangi to‘g‘ilgan chaqaloqlarning qorin oq chizig‘ida nuqson – kindik halqfasi (anulus umbilicalis) mavjud, halqaning pastki qismida birlamchi siydik yo‘li (urachus) va kindik arteriyalari (aa. umbilicales), halqaning yuqori qismida kindik venasi (v. umbilicalis) o‘tadi. Vaqt o‘tib kindik halqasi faqat uchta – teri, kindik fassiyasi va qorinpardadan iborat oson cho‘ziladigan chandiqli qavat bilan berkiladi, shuning uchun bolalarda kindik churralari tez-tez uchrab turadi. Kindik chuqurchasi sohasida teri osti kletchatkasi bo‘lmaydi.
inguinalis) qorin devorining qavatma-qavat tuzilishi. 1. Teri (cutis). 2. Teri osti kletchatkasi (panniculus adiposus). 3. Yuza fassiya (fascia superficialis). 4. Yuza fassiyaning chuqur varag‘i (plastinkasi) (lamina profunda fascia
5. Qorin tashqi qiyshiq muskuli xususiy fassiyasi (fascia propria m. obliqui abdominis extemi). 6. Qorin tashqi qiyshiq muskuli (m. obliquus abdominis externus) (chov sohasida muskulning aponevrozi mavjud xolos). 7. Mushaklararo fassial qavat (kletchatka) (stratum fascials intermusculare). 8. Qorin ichki qiyshiq muskuli (m. obliquus abdominis internus). 9. Mushaklararo fassial qavat (kletchatka) (stratum fasciale intermusculare). 10. Qorin ko‘ndalang muskuli (m. transversus abdominis). 11. Ko‘ndalang fassiya (fascia transversalis). 12. Qorinparda oldi kletchatkasi (tela subserosa). 13. Qorinpardaning parietal varag‘i (peritoneum parietale).
1. Teri (cutis). 2. Teri osti kletchatkasi (panniculus adiposus). 3. Yuza fassiya (fascia superficialis). 4. Yuza fassiyaning chuqur plastinkasi (varag‘i) (lamina profunda fascia
5. Qorin tashqi qiyshiq muskuli xususiy fassiyasi (fascia propria m. obliqui abdominis externi). 6. Qorin to‘g‘ri muskuli qinining oldingi devori (lamina anterior vagina m. recti abdominis). 7. Qorin to‘g‘ri muskuli (m. rectus abdominis). Қорин олд-ён девори. Гульманов Ильич Джумабаевич. Тошкент тиббиёт академияси.
8. Qorin to‘g‘ri muskuli qinining orqa devori (lamina posterior vagina m. recti abdominis). Ravoqsimon chiziqdan (linea arcuata) pastda ushbu devor bo‘lmaydi. 9. Ko‘ndalang fassiya (fascia transversalis). 10. Qorinparda oldi kletchatkasi (tela subserosa). 11. Qorinparda parietal varag‘i (peritoneum parietale).
1. Teri (cutis). 2. Teri osti kletchatkasi (panniculus adiposus). 3. Yuza fassiya (fascia superficialis) 4. Qorin tashqi qiyshiq muskuli xususiy fassiyasi (fascia propria m. obliqui abdominis extemi). 5. Qorin oq chizig‘i (linea alba abdominis). 6. Ko‘ndalang fassiya (fascia transversalis). 7. Qorinparda oldi kletchatkasi (tela subserosa). 8. Qorinparda parietal varag‘i (peritoneum parietale).
1. Teri (cutis). 2. Kindik fassiyasi (fascia umbilicalis). 3. Qorinparda oldi kletchatkasi (peritoneum parietale).
1. Yuqorigi qorin usti arteriyasi (a. epigastrica superior) ko‘krak ichki arteriyasidan chiqadi, qorin to‘g‘ri muskuli ortida joylashib kindik sohasiga etib keladi va pastki qorin usti arteriyasi bilan anastomozlashadi. 2. Pastki qorin usti arteriyasi (a. epigastrica inferior) tashqi yonbosh arteriyasidan hosil bo‘ladi, tashqi kindik burmasida (plica umbilicalis lateralis) joylashib, qorin to‘g‘ri muskuli ortida kindik tomon yo‘naladi. 3. Yuza pastki qorin usti arteriyasi (a. epigastrica inferior superficialis) son arteriyasining tarmog‘i, yuza fassiyasi ostida joylashib kindik tomon yo‘naladi. 4. Pastki oltita qovurg‘alararo arteriyalar (aa. intercostales) va to‘rtta bel arteriyalari (aa. lumbales).
Pastki oltita qovurg‘alararo nervlarning (nn. intercostales) oldingi shoxlari qorin ichki qiyshiq va ko‘ndalang muskullari orasidaan o‘tadi va quyidagi shoxlarini beradi: mushak shoxlari – qorin ko‘ndalang, ichki va tashqi qiyshiq muskullarni, shuningdek qorin to‘g‘ri muskulini innervatsiya qiladi; qorinparda shoxlari – qorinpardaning parietal varag‘ini innervatsiyalaydi; Қорин олд-ён девори. Гульманов Ильич Джумабаевич. Тошкент тиббиёт академияси.
lateral teri nervlar – oldingi qo‘ltiq osti chizig‘i bo‘ylab qorin ichki va tashqi qiyshiq muskullarini teshib o‘tib, oldingi va orqa shoxlariga ajraladi, qorin old- yon devorining lateral yuzasi terisini innervatsiyalaydi; oldingi teri nervlar – qovurg‘alararo nervlarning oxirgi shoxlari, Qorin to‘g‘ri muskuli qinini teshib o‘tib qorin old-yon devorining qorin usti va kindik sohalari terisini innervatsiya etadi. N. iliohypogactricus – qorinning ko‘ndalang va ichki qiyshiq muskullariga muskul tolalarini beradi, keyin qorin tashqi qiyshiq muskuli aponevrozini teshib o‘tib chov sohasi va qov sohasining yuqori qismi terisini innervatsiyalaydi. N. ilioinguinalis – qorinning ko‘ndalang va ichki qiyshiq muskullariga muskul tolalarini beradi, keyin urug‘ tizimchasining oldingi-ichki yuzasi bo‘ylab joylashib chov kanalidan o‘tadi hamda chov kanalining tashqi teshigidan chiqib qov sohasining pastki qismini innervatsiyalaydi. Shuningdek oldingi yorg‘oq (jinsiy lab) tarmoqlarini [nn. scrotales (labiales) anteriores] hosil qiladi.
Qorin devorining yuqori qismidan limfa suyuqligi qo‘ltiq osti limfa tugunlariga (nodi lymphatici axillares), pastki qismidan chov limfatik tugunlariga (nodi lymphatici inguinales) yo‘naladi. Yüklə 0,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|