Qoshanov A’bdikerim


-su’wret. Qoyqirilg'an qaladan tabilg’an mu’sin qa’lpindegi ossuariy



Yüklə 4,49 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə40/55
tarix14.10.2023
ölçüsü4,49 Mb.
#155064
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   55
6-Klass Qaraqalpaqstan tariyxı

29-su’wret. Qoyqirilg'an qaladan tabilg’an mu’sin qa’lpindegi ossuariy. 
Yerte kangyuy da'wirinde oramiy a'lipbesi-alfaviti negizinde a'yyemgi Xorezm 
jaziwi payda bolg'an ha'm
Wol a'yyemgi Xorezm jaziwi retinde ken'nen taralg'an. Bul jaziw yestelikleri 
u'lken Aybu'yir qalanin', Qoyqinlganqalanin', Burli qalanin', Ayazqala-1 din', 
Qumbiz to'benin' qarabaxanalarinan tabilg'an g'ulal idislar qaldiqlarin da gezlesedi. 
Wolar tirnap-shijbaylawi tu'rinde sizijg'an yamasa tush penen sizip jazilg'an 
jaziwlar tu'rinde ushirasadi. Al gu'lal idislardin' siniqlarindag'i jaziwlar tek 
u'zindiler tu'rinde g'ana ko'zge tu'sedi. Qala wo'nerpazlari do'retken ko'rkem-
wo'ner yesteliklerinde yer ha'm qudaylardin' ilaydan islengen kishkene mu'sinleri 
bar. Wolar adam mu'sini tu'rindegi ossuwariylerdi , gu'lal idislardag'i jerbeti 
ko'rinislerinin' kompozitsiyalarin jaqsi sheberlik penen jaratqan. Kangyuy 
da'wirindegi Xorezmnin' ma'deniyati usinday bag'darda ju'da' joqari 
rawajlang'an.
.
Soraw ha’m tapsi’rmalar ? 
1. B.e. sh. IV-II a’sirlerde qaraqalpaqstan aymag’i’nda qanday qalalar 
gu’llep jasnadi’? 
2. A’yyemgi Qoy qi’ri’jg’an qala o’z da’wirinde qanday xi’zi’met
atqardi’? 
3. Qoy qi’ri’lg’an qaladan qanday tabi’lmalar tabi’lg’an ? 
4. U’lkemizdegi qaysi qalalarda ot xramjari’ boldi ha’m olar qanday
xi’zi’met atqarg’an? 


62 
13-tema. Ulli’ jipek joli’ ha’m woni’n’ Qaraqalpaqstandag’i’ ayyemgi
tarmaqlari’
Qaraqalpaqstan jerlerindegi a'yyemgi Xorezm ma'mleketi de ulli jipek joli’ 
tarmaqlari’nda turg'an. A'yyemgi Xorezm sawdagerlerinin' ka'rwanlari’ wori’s 
jerlerine, Aral a'tirapi’ ha'm Kaspiy a'tirapi’ndag'i’ sahralarda ma'kan yetken tu'rkiy 
qa'wimlerine baratug'i’n bolg'an. A'yyemgi Xorezmge keletug'in sawda joli’ 
Xorasan ha'm Samarqand qalalari’nan shi’g'i’p Amul (ha'zirgi Sharjaw) qalasi’ 
arqali’ A'miwda'rya jag'alawlari’ndag'i qalalarg'a ha'm awi’llarg'a barg'an. Basqa 
bir 
qi’sqa 
jol 
Marv qalasi’nan shi’g'i’p 
arqag'a 
qarap ju'rip, 
i’si’ldag'an qumlar arqali’ a'yyemgi Xorezm qalalari’na kelgen. Sawda jollari’ 
a'yyemgi Xorezm qalalari’n U'stirt jazi’qli’g'i’ arqali’ Yevropag'a jetkergen. 
Buxara arqali’ Worta Aziyanin' tu'pkirlerine ali’p barg'an ha'm Si’rda'ryag'a 
shi’g'atug'i’n jol Beltaw arqali’ (ha'zirgi Taxtako'pirdegi Bo'rshinin' tawi’) sahra 
qa'wimlerine shi’g'i’p Buxarag'a baratu'g'i’n bolg'an. Usi’ jollar arqali’ a'yyemgi 
Xorezm "Ulli jipek joli’" sawdasi’na ken'nen qatnasi’p woti’rg'an. Usiu’
da’wi’rde ―Ulli jipek joli―ni’n’ arqa tarmag’i’ Go’ne U’rgeish, Mizdaxqan,
Xiywa, Xazarasi’p arqali’, Araldi’n’ shi’g’i’s jag’asi’ menen Shirik -Rabat,
Babish molla arqali, Si’rdarya alabi’ xali’qlari’ menen baylani’sqan yeken. 
Bul qalalardi’ izzertlew bari’si’nda Jaqi’n Shi’g’s ellerinen, Qara ten’iz
jag’asi’ qalalari’nda, Xindstan, Mi’si’r, Iran ellerinde islengen tawarlar,
aynalar ren’li taslardan islengen monshaqlar, shiyshe buyi’mlar tabi’ldi’. 

Yüklə 4,49 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   55




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin