Qoyan jer silkiniw haqqında xabarlaydı Rozalind Kervin

Qoyan jer silkiniw haqqında xabarlaydı
Rozalind Kervin
Bir bar eken bir joq eken burınları barqulla nelerden dur qayǵırıp júretuǵı qoyan bolǵan eken. “Ey qudayım!–dep ol kún boyı gúńkildep júredi eken.
Hámmesinen de ol jer silkiniw bolıwdan qorqadi eken. “Eger sonday bolsa, men ne qiladı ekenmen?” – deytuǵın edi ol ózine ózi.
Bir kúni tańda úlken alma tosattan terekten jerge túsip ketkende ol júdá qáweterge tústi. TAQ!–pútkil jerdi lárzege keltirdi túsken alma.
Qoyan sekirip tústi.
“Jer silkiniw!”– qıshqırdı ol.
sol waqıtta aq tuwısqanların xabarlaw ushın dala boylap júgirip ketti.
“Jer silkiniw! Qashıńlar! Ózlerińizdi qutqarıń!”
Hámme qoyanlar dalalar hám jaylawlardı taslap aqılın joǵaltqanday júgirip ketipti. Olar tegislikler, toǵaylar, dáryalar hám tóbeliklerden júgirip, jolda dush kelgen qarındasların jer silkiniw haqqinda xabarladı.
“Jer silsiniw! Júgiriń! Ózlerińizdi qutqarıń!”
Biyshara qoyanlar aqılın joǵaltqanday dáriyalardı, tegisliklerdi, adırlardı hám toǵaylardı artta qaldırıp,bársheniń artınan júgirip kete beripti. Olar tawlarǵa shıqqanda on mıń qoyannıń ayaq dawısı
tınıq aspan astında shaqmaq kibi jańıray basladı.
Kóp ótpey olar eń joqarı shoqqıǵa shıqtı. Birinshi qoyan jer silkiniw jaqınlaspadıma eken dep arqasına qaradı, biraq tek ǵana júgirip kiyatırǵan úlken qoyanlar padasın kórdi.
Keyin ol aldına qaradı, lekin ol tek tawlardı, jaylawlardı hám alısta kók- kóńbek teńizdi kórdi.
Ol sol jerde awır nápes alıp turar eken, qay jerden dur arıslan payda boldı.
–Bul jerde ne bolıp atır?–dep soradı.
–Jer silkiniw, jer silkiniw!– dedi hámme qoyanlar.
–Jer silkiniw?–hayran boldı arıslan. –Onı kim kórdi? Onı kim esitti?
–Onnan sorań, onnan sorań!–dep baqırıstı barlıq qoyanlar birinshi turǵan qoyanǵa ishara qılıp. Arıslan qoyan tárepke qaradı.
–Keshirersiz mırza, –dedi qoyan qorqıp ǵana. –Men qorqınıshlı shawqımdı esitkenimde úyde tınısh ǵana otırǵan edim, qorqınıshlı shawqımdı esitkenimde jer lárzege keldı hám bul jer silkiniw ekenligin ańladım. Basqalardı da xabarlaw ushın barınsha tez juwırdım hám olar qutılıp qalıwǵa úlgerdi.
Arıslan qoyanǵa múláyim, aqıllılıq penen qaradı.
–Biradar qulaq sal maǵan bul qorqınıshlı apat qay jerde júz bergenin kórsete alıwǵa kúshiń jetedi me?
Rası, qoyan onsha daw júrek emes edi, biraq arıslanǵa iseniw múmkinligin sezdi.
Ol arıslandı tawlar, tóbelikler, dáryalar, tegislikler boylap alıp ótti, olar aqırı onıń úyine keldi.
–Mine usı jerde jer silkiniwdi esittim. Arıslan átirapqa dıqqat penen qaradı hám terekten sonday shawqım menen qulap túsken úlken almatı kórdi.
Almanı aldı, biyikke kóterildi hám almanı jerge tasladı.
PAQ!
Qoyan sekirip tústi:“Jer silkiniw! Tezirek qashıń –ol jáne júz berdi! Biraq tosattan ol arıslannıń kúlip atırǵanın kórdi. Keyin ol óziniń ayaqları astında jatırǵan almanı kórdi.
–Way,– sıbırladı ol,– bul jer silkiniw emes eken-da. Tuwrıma?
–Joq,–dedi arıslan,– bul jer silkiniw emes hám sende qorqpaslıǵıń kerek.
–Eh,men qanshalar aqmaq ekenmen! Arıslan múláyim ǵana kúlip qoydı:
“Qáweterlenbe! Bazıda barlıǵmız, hátte mende túsinbeytuǵın nársemizden qorqamız.
Keyin ol tawdıń tóbesinde kútip turǵan on mıń qoyannıń aldına úyine qaytıwǵa qorqpaslıqların aytıw ushın jol aldı.

Tekst boyınsha sorawlar

Qoyan jer silkiniw haqqında xabarladı
1.Qoyan eń kóp neden qorqadı?
A)Arıslannan
B)Shawqımnan
C)Jer silkiniwden
D)Jerge túsken almadan
2.Pútkil jerdi lárzege salǵan ne?
A)Jer silkiniw
B)Úlken alma
C)Qochgan quyonlar
D)Qulap atırǵan terek
3.Qoyan: “Jer silkiniw!”–deb baqirgannan keyin waqıyalar júda tez rawajlandı. Bunı tastıyıqlawshı eki sózdi teksten tawıń hám jazıń
1)________________________________________________________________________________________________________________________________________
2)_________________________________________________________________________________________________________________________________________
4.Arıslan qoyandı qay jerge alıp barıwdı soradı?
_________________________________________________________________________________________________________________________________________

5.Nege arıslan almanı jerge tasladı?

A)Qoyan qashıp ketiwi ushın
B)Qoyanǵa almanı alıwǵa járdem beriw ushın
C)Qoyanǵa ne bolǵanın kórsetiw ushın
D)Qoyandı kúldiriw ushın

6 Arıslan almanı jerge taslaǵannan keyın qoyan ózin qanday sezdi?

A) Ashıwlandı
B) Qapa boldı
C)Aqmaqtay sezindi
D) Qáweterlendi
7. Ertek aqırında arıslan qanday eki usıl menen qoyannıń kewlin kóteriwge háreket qılǵanın jazıń.
1)__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2)___________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
8.Sizińshe, arıslanǵa qoyan jaǵama? Bul haqqında ertekte ne deyiledi?
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
9.Ertek dawamında qoyannıń his-tuyǵıları qanday ózgerdi?
Ertek basında qoyan____________________________________________dı sezindi(hisqildi.)
Sebebi_______________________________________________________________
_____________________________________________________________________.
Ertek aqırında____________________________________________dı sezindi.
Sebebi______________________________________________________________
_____________________________________________________________________.

10.Siz arıslan hám qoyan haqqında ertekte súwretlengen háreketlerde bilip aldıńız. Arıslannıń minez qulqı qoyannıń is-háreketlerinen qanday parqı barlıǵın aytıp beriń. Bunı tastıyıqlawshı hár biriniń háreketlerinen mısal keltiriń.

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________

11.Usı ertektiń tiykarǵı idiyası ( g‘oyasi ) ne?

A) Mashqaladan qashıń
B)Vahima qozǵawdan aldın dálillerdi tekseriń
C)Ómirde jaqsı kórinetuǵın arıslanlarǵa barqulla isene bermew kerek
D)Qoyanlar–shaqqan haywan