Quran son sәmavi müjdәdir. Hansı ki, sonuncu Peyğәmbәrә (s), yәni һәzrәt Mәһәmmәdә (s) göndәrilәrәk

7. Valideynlәrә sevgi göstәrmәk vә onun sağlam ailә 
mühitindә tәsiri. 
8. Hicab vә qadınların psixi sağlamlığı. 
9. Axirәtә inam vә psixi sağlamlıq. 
10. Namazın ruhi tәskinlikdә rolu. 
11.  Ailә  qurmaq  vә  onun  fәrdi-ictimai  tәskinliyә 
tәsiri vә s. 
 
YEKUN 
                                                                                                
1
 ―Psixiatriya vә kiliniki psixologiya‖ jurnalından. 
2
 Bәqәrә, 153, 154; Ali-Ġmran, 200. 
3
 Әhzab, 3; Ali-Ġmran, 159. 
4
 Bәqәrә, 155. 
5
 ―DüĢüncә vә davranıĢ‖ jurnalından. 

---

255 
 
Burada bir neçә mәqama aydınlıq gәtirmәk faydalıdır. 
1. Quranın qeyd olunan Ģәfavericiliyi hәlә nazil olduğu 
dönәmdә  müĢahidә  olunur  vә  ilahi  kitab  olduğunu 
isbatlayırdı.  Psixoloji  biliklәr  inkiĢaf  etdikcә  bu  motivlәr 
daha aydın olacaq. 
2.  Unutmaq  lazım  deyil  ki,  Quranın  göstәriĢlәrinin 
hikmәti  psixi  sağlamlığa  göstәrdiyi  müsbәt  tәsirlәrlә 
bitmir.  Burada  digәr  (mәnәvi)  amillәr  dә  mövcuddur.  Bir 
çox amillәr isә hәlә dә aĢkar olunmamıĢdır. 
3. Quranın Ģәfavericiliyi, psixi sağlamlığa müsbәt tәsiri 
onun  elmi  ecazkarlığını  sübuta  yetirmir.  Çünki  bu  tәsirlәr 
iki cürdür. 
Birinci:  Quranın  ehtiva  etdiyi  dәyәrlәrin  tәsiri.  Bu 
dәyәrlәr  öncәki  dinlәrdә  dә  mövcud  olmuĢdur  vә  buna 
görә dә möcüzә ola bilmәz. 
Ġkinci:  Qeyd  edilәn  tәsirlәr  Quranın  avazı  ilә  bağlıdır. 
Yәni  Quran  oxuyanın  xüsusi  avazı  vә  ya  Quranın  özünә 
mәxsus  musiqisi  xәstәlәrin  müalicәsinә  müsbәt  tәsir 
göstәrir  vә  onların  ağrılarını  azaldır.  Fikrimizcә  bu 
Quranın  әzәmәtini  göstәrsә  dә  onun  ecazkarlığına  sübut 
ola bilmәz. Çünki bu növ müsbәt tәsirlәr hәr bir musiqidә 
müĢahidә  olunur.  Lakin  Quranın  bu  növ  tәsirinin 
(mәnәviyyatla  birgә  olduğu  üçün)  daha  çox  olduğu  iddia 
olunarsa,  bunun  әtraflı  vә  dәqiq  araĢdırmalara  ehtiyacı 
olduğunu bildirәrik. 
4.  Quranın  fәrdi-ictimai  psixikaya  göstәrdiyi  müsbәt 
tәsirlәrin  aĢkar  olunması  bizә  Quranı  daha  yaxĢı 
tanımaqda,  psixi  xәstәlәrin  müalicәsindә  istifadә  etmәkdә 
kömәk  edir.  BaĢqa  sözlә  desәk,  bu  istiqamәtdә  aparılan 
tәdqiqatlar  mәnәvi  keyfiyyәtlәri  tәcrübi  kәmiyyәt  olaraq 
insanların  ixtiyarına  verir  vә  ilahi  vәhydәn  istifadә  etmәk 
üçün  yeni  qapılar  açır.  Ümidvarıq  ki,  bu  yeni  baĢlanmıĢ 

---

256 
 
tәdqiqatlar  davam  etdirilәcәk,  insanlar  mәnәviyyata  daha 
çox maraq göstәrәcәklәr. 
 

---

257