Quran son sәmavi müjdәdir. Hansı ki, sonuncu Peyğәmbәrә (s), yәni һәzrәt Mәһәmmәdә (s) göndәrilәrәk

HÖKMLƏR 
Ġslamda  insanın  qidalanması  ilә  bağlı  bir  neçә  baĢlıca 
hökm mövcuddur. 
1. Qida pak olmalıdır (yәni murdar olmamalıdır). 
2.  Qida  tәmiz  olmalıdır  (yәni  iyrәnc,  ikrah  doğuran 
olmamalıdır). 
3. Yemәk halal olmalıdır (yәni haram olmamalıdır). 
4. Ġki növ qida haramdır: 
 Birinci:  Quranda  vә  ya  әhli-beytdәn  (ә)  gәlәn 
rәvayәtlәrdә  haram  olduğu  bildirilәn  qida  mәhsulları  (qan 
vә s.). 
 Ġkinci: ġәriәtdә göstәrilәn yollarla әldә olunmayan qida 
mәhsulları  (sahibi  olmadığımız  vә  ya  istifadә  iznimiz 
olmadığı qida mәhsulları). 
ELMĠ SĠRLƏR 
Murdar 
әrzaq  mәhsullarının  haram  edilmәsinin 
sәbәblәri haqqında  әtraflı söhbәt açacağıq (qan, leĢ vә s.). 
                                                 
1
  Budizim  qәti  olaraq  öz  tәrәfdarlarına  әt  yemәyi  qadağan  etmiĢdir. 
Hindlilәr  (hindu)  inәyi  müqәddәs  hesab  etdiklәrindәn  onun  әtini 
yemirlәr.  Digәr  mәzhәblәr  dә  mövcuddur  ki,  öz  tәrәfdarlarına 
ümumilikdә  heyvan  әtini  vә  heyvandan  alınan  digәr  mәmulatların 
(yumurta, süd, pendir vә s.) yeyilmәsini ildә 40 vә ya 90 gün qadağan 
edir (Doktor Әbd әl-Hәmid, ―Quranda tәbabәt‖, sәh. 163). 

---

184 
 
Digәr  qadağalar  haqqında  elm  adamlarının  söylәmlәrinә 
nәzәr salaq: 
 Quran  bir  tәrәfdәn  insanı  ziyanlı  vә  iyrәnc  әrzaq 
mәhsullarını  yemәkdәn  çәkindirir,  digәr  tәrәfdәn  isә  pak 
vә faydalı qidalarla qidalanmağı tövsiyә edir. Ġslam insanın 
psixi  dincliyini,  ictimai  saflığını  da  unutmur  vә  ―halal‖ 
prinsipinin  önә  çәkir.  Çünki  insan  öz  alın  tәri  ilә,  halal 
zәhmәti  ilә  qidalanarkәn  xüsusi  zövq  alır  vә  böyük 
xoĢbәxtlik hissi keçirir
1
. 
 
YEKUN 
Burada bir neçә mәqama diqqәt yetirmәk zәruridir: 
1.  Quranın  tәmiz  vә  halal  qida  mәhsulları  haqqındakı 
tövsiyәlәri  insanın  cisim  vә  ruhunda  gigiyenik  iz 
buraxmıĢdır. Bu, Quranın bәĢәriyyәtә әn böyük xidmәtidir. 
2.  Tәmiz  vә  pak  qida  mәhsullarına  meyl  insanın 
tәbiәtindәn  qaynaqlandığı  üçün  Ġslamın  bu  növ  hökmlәri 
―bәlәdçilik‖  xarakteri  daĢıyır.  Belә  olan  halda  bunu  elmi 
möcüzә  hesab  etmәk  olmaz.  Әlbәttә,  qida  mәhsullarının 
halal olması ilә bağlı bәzi mәsәlәlәr var ki, ilahi bәlәdçilik 
olmadan insan ağılı onları mәnimsәyә bilmәz. 
3.  Qida  mәhsullarının  ―tәmiz‖  vә  ya  ―halal‖  olması  ilә 
bağlı  söylәnilәnlәr  mәlum  hökmlәrin  sәbәblәrinin  yalnız 
kiçik  bir  hissәsini  aydınlaĢdırır.  Çox  güman  ki,  bu 
göstәriĢlәrin arxasında digәr sәbәblәr dә dayanır. 
 
 
 
                                                 
1
 Yenә orada. 

---

185