Quran son sәmavi müjdәdir. Hansı ki, sonuncu Peyğәmbәrә (s), yәni һәzrәt Mәһәmmәdә (s) göndәrilәrәk

ELMĠ SĠRLƏR 
Spirtli  içkilәrin  haram  vә  murdar  olmasına  bir  neçә 
baxımdan  yanaĢmaq  olar.  Әhli-beytdәn  (ә)  gәlәn 
rәvayәtlәrdә, 
tibb 
elmlәri 
üzrә 
mütәxәssislәrin 
açıqlamalarında  spirtli  içkilәrin  mәnәvi,  ictimai  vә 
gigiyenik  zәrәrlәri  haqqında  maraqlı  faktlar  var.  AĢağıda 
bu faktları diqqәtinizә çatdırırıq. 
a)
 
Rәvayәtlәrdә Ģәrabın mәnfi tәsirlәri.  
Peyğәmbәrdәn (s) nәql olunan bir hәdisdә deyilir:  
―ġәrab çirkinliklәrin, cinayәt vә sәviyyәcә alçaq iĢlәrin 
törәdicisidir‖
1
.  
Ġmam Baqir (ә) buyurur: 
                                                 
1
 ―Müstәdrәk әl-vәsail‖, c. 1, sәh. 139. 

---

211 
 
―Daim  Ģәrab  içәn  (alkoqolik)  bütpәrәst  kimidir.  ġәrab 
insanda  bәdәnin  әsmәsinә  gәtirib  çıxarır.  Onun  kiĢiliyini, 
insafını  mәhv  edir.  ġәrab,  ona  qurĢanmıĢ  insanı 
yaxınlarına  qәsd  etmәyә,  yaxın  qohumları  ilә  intim 
münasibәtә sürüklәyir. SәrxoĢ insan öz mәhrәmlәri ilә zina 
etmәyә  belә  cәsarәt  edir. O, sәrxoĢ  vәziyyәtdә nә  etdiyini 
bilmir. ġәrab onu istәnilәn tәhlükәli iĢә vadar edir‖
1
. 
 
b) Mәnәvi vә ictimai tәsirlәri. 
1. Spirtli içkilәr insanlığı әldәn alır. 
Spirtli  içkilәr  insanların  ağılını  әlindәn  alır.  Onlar 
sәrxoĢ vәziyyәtdә tәhlükәli hal alırlar. 
2. Alkoqolizmin ictimai ziyanları. 
ġәrab  içmәk  Ģeytani  әmәllәrdәndir.  ġeytan  bu  yolla 
insanların arasında düĢmәnçilik salır. ―Şübhəsiz ki, Şeytan 
içki və qumarla aranıza ədavət və kin salmaqdan və namaz 
qılmaqdan ayırmaq istər” (Maidә, 90-91). 
Alkoqoliklәr  onlarda  yaranan  (sәrxoĢ  ikәn)  yırtıcılıq 
әhval-ruhiyyәsinin  tәsiri  ilә  hәr  bir  cinayәti  törәtmәyә 
hazır  olurlar
2
.  Statistik  mәlumatlara  görә  alkoqoliklәrin 
ictimai cinayәtlәri olduqca çoxdur
3
. 
3. Alkoqolizmin iqtisadi ziyanları. 
Alimlәrdәn biri yazır: 
―Әgәr  hakimiyyәt  dairәlәri  meyxanaların  yarısının 
bağlanacağına 
zәmanәt 
versәlәr, 
xәstәxana 
vә 
                                                 
1
 ―Bihar әl-әnvar‖, c. 65, sәh. 164. 
2
  Amerkada  h.q.  1363-  cü  ildә  tәqribәn  10  min  alkoqolik  var  idi. 
Habelә  25000  ölümlә  nәticәlәnәn  yol  qәza  hadisәsi,  15000  qәtl  vә 
intihar,  elәcә  dә  2500000  polis  saxlamaları  alkoqolizmin  nәticәsi 
olmuĢdur.
 
3
  Qәtl  50%,  ağır  travmalarla  nәticәlәnәn  münaqiĢәlәr  77,  8  %, 
alkoqoliklәrin  törәtdiklәri  oğurluqlar  88,  5  %,  namusa  tәcavuz    88,  8 
% (―Tәfsiri-nümunә‖, c. 2, sәh. 75). 

---

212 
 
dәlixanaların  yarısına  ehtiyac  olmayacağına  zәmanәt 
veririk‖
1
.  
Demәli, 
spirtli 
içkilәrin 
dövlәtә 
keçәri 
xeyiri 
(Ģәrabçılardan  alınan  vergi  vә  s.)  olsa  belә,  ziyanı  daha 
çoxdur.  Bu,  Quranın  әsrlәr  öncә  xәbәr  verdiyi  hәqiqәtdir 
(Bәqәrә, 219).
 
4.
 
Alkoqolizmin mәnәvi ziyanları. 
Spirtli  içkilәr  ümumilikdә  insanı  dindәn  çıxarır.  Quran 
xüsusi  olaraq  onun  Allahı  xatırlamağa,  namaz  qılmağa 
mane olduğunu bildirir (Maidә, 90-91). 
Spirtli  içkilәrin  mühüm  ziyanlarından  biri  dә  özünü 
ictimai  davranıĢ  qaydalarında,  etik  normalarda  göstәrir. 
Alkoqolikin ailәyә, övlada qayğısı, sevgisi son hәddә enir. 
Bir  çox  hallarda  bu  katiqoriyalı  insanların  öz  övladlarına 
belә qәsd etdiklәri müĢahidә olunmuĢdur
2
. 
 
c) Alkoqolizmin tibbi ziyanları. 
ĠçilmiĢ  alkoqol  (ağız,  mәdә  vә  ağciyәr  selikli 
toxumaları  vasitәsi  ilә)  asanlıqla  qana  sorularaq  mәrkәzi 
sinir sistemindә bir sıra pozğunluqlar törәdir. Әgәr hamilә 
qadın  alkoqol  içәrsә,  içilәn  alkoqolun  müәyyәn  hissәsi 
bәtndәki  uĢağa  ötürülür  vә  birbaĢa  beyin  hüceyrәlәrinә 
tәsir göstәrir. 
Spirtli  içkilәrin  törәtdiyi  xәstәliklәri  әsasәn  iki  hissәyә 
ayırmaq olar. 
Birinci: Narkotik sәrxoĢluq. 
Böyük  dozada  alkoqol  içәnlәrdә  baĢ  qaldırır.  SәrxoĢ 
Ģәxs  dәrin  yuxuya  gedir,  onun  vәtәr,  dәri  vә  baĢqa 
reflekslәri zәiflәyir, hәtta ürәk fәaliyyәti vә tәnәffüsü hәyat 
üçün qorxu törәdәcәk dәrәcәdә pozula bilәr. 
                                                 
1
 ―Tәfsiri-nümunә‖, c. 2, sәh. 76. 
2
 ―Tәfsiri-nümunә‖, c. 2, sәh. 75. 

---

213 
 
Әgәr  müntәzәm  Ģәkildә  alkoqol  içilәrsә,  bu  xroniki 
alkoqolizmә  sәbәb  olur.  Nәticәdә  xәstәnin  әmәk 
qabiliyyәti  pozulur  vә  ya  itir,  iradәsi  zәiflәyir.  Onlar 
özlәrini  normal  idarә  edә  bilmir. Xroniki alkoqolizm  qan-
damar  sistemindә  distrofik  dәyiĢikliklәrә,  hipertoniya 
xәstәliyinin  sürәtlәnmәsinә,  qaraciyәr  vә  böyrәklәrin 
funksiyasının  pozulmasına,  ağır  psixi  vә  somatik 
pozğunluqlara  vә  s.  sәbәb  olur.  Xroniki  alkoqolizm  ağıl 
zәifliyi,  alkoqol  epilepsiyası,  bәzi  hallarda  alkoqol 
psixozları ilә nәticәlәnә bilәr. 
Bәzilәri  etiraz  edirlәr  ki,  az  miqdarda  spirtli  içkinin 
qәbul  olunması  xәstәliyә  sәbәb  olmur.  Bu  etiraza  cavab 
olaraq bildirmәk lazımdır ki, ―SәrxoĢluq‖ adlanan xәstәlik 
(içkinin az vә ya çox qәbul olunmasından asılı olmayaraq) 
baĢ verir vә kәskin ağıl pozğunluğu ilә müĢyiәt olunur. 
Ġkinci:  Kәskin  alkoqol  intoksikasiyası  (spirtli  içkilәrin 
alkoqolu ilә zәhәrlәnmә). 
Bu xәstәlik әsas sinir proseslәrini, ilk növbәdә, insanın 
düzgün  davranıĢına,  tәfәkkür  vә  danıĢığına  hәlledici  tәsir 
göstәrәn  tormozlanmanı  güclәndirir.  Alkoqol  sәrxoĢluğun 
ilk  mәrhәlәsindә  sanki  adama  qüvvәt  gәlir,  iĢ  qabiliyyәti 
artır. Halbuki müәyyәn edilmiĢdir ki, hәtta cüzi miqdarda 
alkoqol  belә,  insanın  fiziki  vә  zehni  iĢ  qabiliyyәtini  xeyli 
azaldır.  SәrxoĢ  adam  ilk  anlar  qayğısızlaĢır,  kefi  durulur, 
Ģәnlik  edir  vә  s.  SәrxoĢluq  güclәndikcә  bütün  bunlar 
әsәbilik,  әdәbsizlik  vә  kobudluqla  әvәz  olunur.  SәrxoĢ 
adam  cәmiyyәtdә  davranıĢ  qaydalarına  riayәt  edә  bilmir. 
Ailәdә narazılıq törәdir vә uĢaqların tәrbiyәsinә mәnfi tәsir 
göstәrir. 

---

214