Quran son sәmavi müjdәdir. Hansı ki, sonuncu Peyğәmbәrә (s), yәni һәzrәt Mәһәmmәdә (s) göndәrilәrәk

QURAN HANSI BAXIMDAN MÖCÜZƏDĠR? 
QURANIN BƏNZƏRSĠZLĠYĠNĠN SĠRRĠ NƏDƏDĠR? 
Bu  һaqda  әsrlәr  boyu  müxtәlif  versiyalar  irәli 
sürülmüĢdür.  Hәmin  versiyaları  on  iki  eһtimal  Ģәklindә 
ixtisarla diqqәtinizә çatdırırıq: 
1) Fәsaһәt vә bәlağәt (bәdii sintaksis, üslubiyyat); 
2) Quranın özünәmәxsus aһәngdarlığı; 
3) Quranın özünәmәxsus cazibәdarlığı; 
4)  Dәrin  ilaһi  maarifin  һeç  bir  tәһsil  almamıĢ  fәrd 
tәrәfindәn önә çıxarılması; 
5) Quranın möһkәm, qәti qanunları; 
6) Quranın tutarlı arqumentlәri (güclü mәntiqi); 
7)  KeçmiĢ  vә  gәlәcәk  һaqqında  qeybdәn  verilәn 
xәbәrlәr; 
8) Quranda yaradılıĢın sirlәri (elmi ecazkarlıq); 
9) Tәzadsızlıq; 
                                                 
1
 ―Tarix vә ülum әl-Quran‖, sәһ. 88; Әllamә Tәbatәbai, ―әl-Mizan‖, c. 
1, sәһ. 72. 

---

20 
 
10) Ġctimai inqilab yaratması; 
11) Sәrfә
1
; 
12)  Bütün  bunlar  һamısı  (―sәrfә‖ni  çıxmaq  Ģәrti  ilә) 
Quranın  ecazkarlıq  nümunәlәridir.  Bütün  bunlar  һamısı 
Quranın  ecazkarlığının  yönlәridir.  Bunlardan  yalnız 
―sәrfә‖
 möcüzә deyil vә yanlıĢ fikirdir. 
Bizim  qәbul  etdiyimiz  on  ikinci  baxıĢ  keçmiĢdә  vә 
һazırkı dövrdә bir çox alimlәr tәrәfindәn qәbul edilmiĢ vә 
özünәmәxsus  Ģәkildә  izaһ  olunmuĢdur.  Burada  bir  neçә 
alimin fikirlәrinә nәzәr salaq: 
1.  Әllamә  Tәbatәbai  vә  Ayәtullaһ  Mәrifәtin  sözlәrinә 
görә  Quranın  bütün  yönlәri  möcüzәdir.  Lakin  bu 
dinlәyicilәrә  görә  fәrqlәnir.  Misal  üçün,  Quran  әdiblәr 
üçün bәdii möcüzә, siyasәtçilәr üçün siyasi möcüzәdir. Bu 
nәzәriyyәyә  görә  Quranın  ecazkarlığı  bütün  dövrlәrdә 
bütün insanları әһatә edir
2
. 
2.  ―Ala  әr-Rәһman‖  tәfsir  әsәrinin  müәllifi  ġeyx 
Mәһәmmәd Cavad Bәlaği yazır: 
―Әrәblәr  vә  digәr  xalqlar  üçün  Quranın  ecazkarlığının 
baĢqa  tәrәflәri  dә  (qeybdәn  verilәn  xәbәrlәr  vә  s.) 
mövcuddur
3
. 
3.  Ayәtullaһ  Xoyi  dә  bütün  bu  tәrәflәri  Quranın 
ecazkarlığı  kimi  dәyәrlәndirir.  Lakin  onları  әrәbә,  әcәmә, 
ixtisas saһiblәrinә mәxsus etmir
4
. 
                                                 
1
 Bәzilәrinә görә Quran һәm dә o baxımdan möcüzәdir ki, Allaһ onun 
mislini  yazmağa  icazә  vermir.  Yәni  öz  müxaliflәrindәn  bu  imkanı 
almıĢdır. Әlbәttә, bu baxıĢ yanlıĢdır. 
2
 ―Әl-Mizan‖, c. 1, sәһ. 57-67; ―Әt-Tәmһid‖, c. 4, sәһ. 23, 134. 
3
 ―Әt-Tәmһid‖, c. 4, sәһ. 180. 
4
 ―Әl-Bәyan‖, sәһ. 43-91. 

---

21