R. H. Ayupov va G. R. Boltaboeva

proof of work
consensus 
mexanizmiga olib keladi. Blokcheyn texnologiyasi vizantiya generallari 
masalasining ilk va birinchi yechimidir. Shunday qilib, bitkoin blokcheyni 
misolida insoniyat tarixida birinchi bora omma uchun ochiq va har bir inson uchun 
havfsiz bo’lgan reestr hosil qilish va uni saqlash mexanizmi yaratildi. Yuber de 
Woplanning 
Finyear
jurnalida nashr qilingan maqolasida ko’rsatilishicha: 
“Qanday qilib blokcheyn tarmoqning turli mamlakatlarda istiqomat qiladigan ikki 
a’zosi orasida xatoliklarsiz ishonch hosil qilishga yordam beradi? Bu “
vizantiya 
generallari muammosi
” deb nomlanadigan matematik masala bo’lib, u birgalikda 
ishlaydigan information komplekslarning rad etishlik yoki qasddan qilingan xatti-
harakatlardan qutula olishligini anglatadi. Ya’ni, tizim uning ba’zi bir tarkibiy 
qismlari yolg’on yoki zararli ma’lumotlarni jo’natganida ham o’z ishonchliligini 
yo’qotmasili lozim. Ushbu muammoni hal qilish uchun ishlab chiqilgan protokol 
kriptografik sistemalardan foydalanadi. Bu esa o’z navbatida maynerlar tomonidan 
katta hisoblash quvvatiga ega bo’lgan komp’yuterlar ishlatishni talab qiladi. 
Maynerlar o’ziga hos agentlar bo’lib, ular markazlashmagan ma’lumotlar bazasini 
doimiy ravishda yangilab turish uchun hisoblash quvvatlarini taqdim etadilar (
biz 
ko’rayotgan holda bitkoinning yoki tranzaktsiyalar ruyhatining ma’lumotlar 
bazasini
). Ma’lumotlar bazasini yangilash uchun maynerlar ma’lumotlarni 
deshifrovka qilish orqali yangi bloklarni tasdiqlashlari lozim bo’ladi. Maynerlar 
soni qanchalik ko’p bo’lsa, masala yechimini topish ham shunchalik qiyin bo’ladi. 
Tarmoqning har bir tugunida raqobat qanchalik kuchli bo’lgan xolda ham protocol 
o’zgarishsiz qoladi. Bu esa maynerlarning hech bir guruhi ko’pchilik bo’lmasligiga 
olib keladi”.