Nazorat savollari 1. Ilmiy konstruktorlik innovatsion faoliyatni tashkil qilishda qanday
ichki tuzilm alar bor?
2. Kashfiyot, ixtiro va ratsionalizatorlik taklifi deganda nimani tushunasiz?
3. Iqtisodiy sam aradorlikni hisoblaganda q an day k o 'rsa tk ic h la r
qo‘llanilmaydi?
4. Um um iy iqtisodiy samaradorlik va iqtisodiy samaradorlik qanday
tenglam a yordamida hisoblanadi?
1.3. INNOVATSION MENEJMENTNI YAXSHILASHDAGIIMKONIYATLAR Reja: 1. Qayta ishlash sanoatining asosiy tarmog‘i — paxta sanoati. 2. Ilmiy-tadqiqot ishlari natijalari iqtisodiy samaradorlik uchun muhim omildir. Tayanch iboralar: salohiyat, taktik vazifa, va iqtisodiy samaradorlik. Qayta ishlash sanoatining asosiy tarmog‘i — paxta sanoati. M a’lumki,
bozor iqtisodiyotiga o ‘tish sharoitida biz eksport-im port qonunlarimizni
xalqaro normalarga to ‘g‘ri kelishiga va sheriklarimiz paxta mahsulotini qayta
ishlash va bu sohadagi ishlarni investitsiyalashga majburmiz.
Ko‘rinib turibdiki, bizning qonunlarda ikki maqsadlilik bor. Asosiy va ke-
rakli maqsad — 0 ‘zbekiston Respublikasi xomashyo bazasi bo'lib qolmasligi
kerak. Birinchidan, katta strategiyali rejada biz paxta xomashyoni import qil-
masdan asta-sekinlik bilan kelajakda shu yerda qayta ishlash. Shunday bo‘lganda
hamma mahsulot foydasini, paxtani terib olishdan to uni tayyor holga keltir-
guncha foyda bizda qolardi. Bundan tashqari, bu qilinayotgan rejalar, amalga
oshgan taqdirda qishloq joylarda ham minglab ishchi o ‘mi yaratiladi.
Ikkinchi vazifa — taktik vazifa. U shuni nazarda tutadiki, hali tayyor
mahsulotli sanoat bazasi yaratilgani yo‘q, biz hozircha katta qismini eks-
port qilishga majburmiz. Bu eksport qilinadigan paxta jahon bozorida
raqobatbordosh bo'lishi kerak.
Chet el tajribasini o ‘rganib shu m a’lum b o ‘ldiki, ko‘pgina xorijiy fir-
m alar tola tozalashdagi chang m a’lum miqdorda kam qilib beriladi.
Shuni nazarda tutib, izlanishlar natijasida shuni tushundikki, asosiy re-
zerv effektning ko‘tarilish asosi xomashyo o‘sishini normallashtirib boshqa-
rib turish zarur. Uning tolalik darajasini ijobiy tomonga o ‘zgartirish quyidagilar
orqali, ya’ni tola changi koeffitsientini silindri va ishchi kamerasi parametr-
lar asosini o ‘zgartirishni taqozo etadi. Tadqiq izlanishlari ko‘rsatadiki, sifatli
tola ishlab chiqarishni ko‘paytirish, tola yo‘qotilishini qisqartirish va elektr
energiyani tejamkor qo‘llash kelajakdagi asosiy maqsaddir.
38
