R. X. Maksudov

■ й
SAVOL VA TO PSHIRIQLAR
1. Parchin m ixlarning afzallik va kamchiliklari.
2. Parchin m ixlar qanday materiallardan tayyorlanadi.
3. Parchin m ixlar qanday hollarda ishlatiladi.
4. Parchin mixli birikm alar o'rtasidagi masofa qanday tanlanadi.
5. parchin mixli birikm alar qanday kuchlanishlarga tekshiriladi.
45
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

I l l bob. M EXANIK UZATM ALAR
3.1-§ Uzatm alar haqida umumiy m a’lum otlar
Hnergiya manbai bilan m ashinaning ish bajaruvchi qismi oralig‘ida 
joylashib, ularni o ‘zaro bog‘lovchi hamda harakatni talab darajasiga 
keltirish imkonini beruvchi m exanizmlar uzatmalar deyiladi.
M ashinasozlikda mexanik, elektrik, pnevm atik va gidravlik 
uzatm alardan foydalaniladi.
M ashina detallari kursida faqat mexanik uzatmalar o ‘rganiladi. 
Uzatmalarning energiya manbai bilan ish bajaruvchi qismi 
o ‘rtasida joylashishning asosiy sabablari quyidagilar:
1. 
Elektr dvigatel vallarning aylanish sonining ishchi vallarning 
aylanish soniga nisbatan kattaligi;
2. 
Burovchi m oment qivmatlarini uzatma vallarining aylanish 
soni hisobiga o'zgartirish mumkinligi;
3. 
Elektr dvigatel validagi aylanma harakatni ilgarilanma, teb- 
ranma va boshqa harakatlarga aylantirish.
M exanik uzatmalar ikki turga bo‘linadi:
1
. 
Ishqalanish 
hisobiga 
ishlaydigan 
uzatm alar 
(friktsion, 
tasm ali,vintli).
2
. 
Hashish hisobiga ishlaydigan uzatm alar (tishli, chervyakli, 
zanjirli).
U zatmalarning asosiy xarakteristikalari. bu quvvat R(Vt) Yoki 
burovchi moment T(Nm), ham da burchak tezligi co(l/sek). Q o‘shim cha 
xarakteristikalari bu F.I.K 
?
i
 
= 
p 2/ P
.
K o‘p pog‘onali uzatm alar uchun