R. X. Maksudov

 J , ),
b) ponasim on va yarim ponasim on uzatmalar uchun
a >
 0,55(J ; + 
U
t) 1 
Ir,
120
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

2. Tasm aning hisobiy uzunligi 
Lx.
Lx=2a +
0,5/r
(d, +d,)+ °’25(C/2
~ d' ) 
[6.1]
a
Aniqlangan qiymat standart qatorlar b o ‘yicha yaxlitlanadi: 
500,550,600,650,700,750,800,850,900,1000,1050,1150,1200,1300,1400 
, 1450,1500,1600,1700,1800,2000,3000,3500,4000.
3.Tasm aning uzunligi 
aniqlangach, o ‘qlararo m asofaning hisobiy 
qiymati aniqlanadi.
a = Q,\25^L-n{d1~d.{) + ^{2Lx-n(d2 + d,)f - S(d2 - d, 
)2} 
[6.2]
4 .Yetaklovchi shkivning qam rov burchagi, 
natijada,
al=
1 8 0 °
- 5 7 ^ 4 - .
[6.3]
a
Yassi tasmali uzatm alar uchun 
a,
> 150'1,ponasimon va yarim ponasim on 
tasmali uzatm alar u chun 
a,
> no".
6.2-§ Tasina tarmoqlaridagi kuchlar va ular o‘rtasidagi
bog‘lanish!ar
Tasmalarni hisoblashda asos qilib, uning tortish darajasi va ishlash 
muddati olingan. Bunda tortish darajasi tasma bilan shkiv o i'tasidagi 
ishqalanish koeffitsiyenti ham da tasmaning qam rov burchagiga b o g ‘liq 
b o ‘lib, tasm aning ishlash muddati esa tajriba y o i i bilan olingan 
tavsiyalar asosida belgilanadi.
T asm a tarmoqlardagi kuchlar va ular o i'tasidagi b o g ia n is h la rn i 
aniqlash uchun yuklanishsiz 
T=- 0
, hamda yuklanishli 
T > 0
uzatmalarni 
bir-biriga taqqoslab k o ‘ramiz, 
6.2-rasm.
b u n d a :
d }, d2-
s h k i v d i a m e t r l a r i ; h - t a s m a k o i i d a l a n g k e s i m b a l a n d l i g i .
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

T asm a yuklanishsiz y a ’ni T =0 boMganda ta rm oqlar bir xil taranglik 
F0 kuchlar, ta ’sirida boMadi.
T a sm a aylanuvchi 
m om ent 
t a ’sirida y a ’ni 
T >0 
boMganda 
tarm oqlardagi taranglik kuchlar qiymati o ‘zgaradi, bunda yetaklovchi 
tarm oqda taranglovchi kuch F t gacha oshadi, yetaklanuvchi ta rm oqda 
taranglovchi kuch F2 gacha kamayadi, 6.2-rasm.
Aylanuvchi o ‘qqa nisbatan shkivlarni m uvozanat shartiga koM-a