Raqamali iqtisodiyotning asosiy rivojlanish yo‘nalishlari shukurullo Yo'ldoshmaxmudov Xurshid o'g'li
Yüklə 46,96 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
SCIENCE AND INNOVATION INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 8 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337 969 daromadlarni taqsimlashda tengsizlikning yanada kuchayishiga olib keladi. Shu sababli, ushbu evolyutsiya rivojlanayotgan mamlakatlarga qiymat yaratish va imtiyozlar nuqtai nazaridan qanday ta'sir qilishini va mavjud vaziyatni yaxshilash uchun nima qilish kerakligini tushunish muhimdir. Raqamli platformalar global iqtisodiyotda tobora muhim rol o'ynamoqda. 2017- yilda bozor kapitallashuvi 100 million dollardan ortiq bo‘lgan platforma kompaniyalarining umumiy qiymati taxminiy 7 trillion dollardan oshdi, bu 2015- yilga nisbatan 67 foizga ko‘pdir. Ba’zi global raqamli platformalar ma’lum segmentlarda juda kuchli bozor pozitsiyalariga ega bo‘ldi. Misol uchun, Internet qidiruv tizimining taxminan 90% Google tomonidan ishg'ol qilingan. Facebook global ijtimoiy media bozorining uchdan ikki qismini egallaydi va 90% dan ortiq mamlakatlarda eng ommabop ijtimoiy media platformasi hisoblanadi. Xalqaro tajriba shundan dalolat bermoqdaki, bugungi kunda raqamli texnologiyalar asosan ilmiy hamjamiyat va xususiy sektorda jadal rivojlanmoqda. Shuning uchun davlat, aynan, ushbu sohalarda innovatsion loyihalarni qo’llab- quvvatlagan holda qulay ekotizmni yaratishi lozim. Click, Payme, M-bank, Upay, Oson va boshqa onlayn toʻlovlarga imkon beruvchi toʻlov tizimlari mavjud boʻlishiga qaramay mobil toʻlovlar, internet, kommunal toʻlovlar uchun onlayn toʻlovlarni amalga oshirish koʻrsatkichi yuqori emas. 2017-yilda 34 foiz hisob egalari raqamli toʻlovni amalga oshirgan. Solishtirish uchun bu koʻrsatkich Buyuk Britaniyada 96 foizga teng. Bizda shu sohani rivojlantirib elektron tijoratni,elektron o’tkazmalarni rivojlantirishimiz zarur.Raqamli to’lov O’zbekistonda 34 foizni tashkil etayotgan bo’lsa,biz bu ko’rsatkichni 100 foizga chiqarish zarur. Avvalo, raqamli iqtisodiyot korrupsiya va “qora iqtisodiyot”ning asosiy kushandasidir. Chunki, raqamlar hamma narsani muhrlaydi, xotirada saqlaydi, kerak paytda ma’lumotlarni tez taqdim etadi. Bunday sharoitda biron ma’lumotni yashirish, yashirin bitimlar tuzish, u yoki bu faoliyat haqida to‘liq axborot bermaslikning iloji yo‘q, kompyuter hammasini namoyon qilib qo‘yadi. Ma’lumotlar ko‘pligi va tizimliligi yolg‘on va qing‘ir ishlarga yo‘l bermaydi, chunki tizimni aldash imkonsiz. Natijada “iflos pullarni” yuvish, mablag‘larni o‘g‘irlash, samarasiz va maqsadsiz sarflash, oshirib yoki yashirib ko‘rsatish imkoni qolmaydi. Bu esa iqtisodiyotga legal mablag‘lar oqimini oshiradi, soliqlar o‘z vaqtida va to‘g‘ri to‘lanadi, budjet taqsimoti ochiq bo‘ladi, ijtimoiy sohaga yo‘naltirilgan mablag‘lar o‘g‘irlanmaydi, maktablar, kasalxonalar, yo‘llarga ajratilgan pullar to‘liq yetib boradi va hokazo. Hamda, davlatning raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish yo‘lini tanlaganligi axborot texnologiyalari sohasida va umuman, elektron hujjatlar aylanmasi sohasida yangi yo‘nalishlar ochib beradi. “Raqamli texnologiyalar” tomon burilishga butun jahon internet tarmog‘i va sifatli aloqaning rivojlanishi sababchi bo‘ldi. Ta’kidlash joizki, bugungi kunda bu tizimdan foydalanuvchilar oziq-ovqat, turli parfyumeriya va zamonaviy kiyim-kechak mahsulotlariga buyurtma berish uchun Telegram botlaridan faol foydalanmoqdalar. Shuningdek, turli internet do‘konlar, elektron to‘lov tizimlari ham faol rivojlanib bormoqda. Demak, fuqarolarimiz elektron bitimlarni amalga oshirishga ishonyaptilar. Faqat hozirgi kungacha foydalanuvchilar katta xarajatlar talab qilmaydigan kichik bitimlarni amalga oshirmoqdalar, o‘rtacha xarid hajmini oshirishga esa unchalik tayyor emaslar. Endigi masala o‘rtacha va yirik iqtisodiy bitimlar va moliyaviy operatsiyalarni raqamli texnologiyalar orqali amalga oshirishni rivojlantirishdan iborat. Xulosa qiladigan bo‘lsak raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish yo‘li bilan insoniyat yashash tarzini ancha osonlashtirgan bo‘lamiz, uning o‘sishi albatda xukumat boshqaruviga SCIENCE AND INNOVATION INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 8 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337 970 ham o‘z ta’sirini o‘tkazmay qolmaydi chunki raqamlashtirish bilan ko’plab korrupsiyalarni va jinoyatlarni oldini olgan bo‘lamiz va albatta mamlakat rivoji sezilarli rivojlantiradi. Yüklə 46,96 Kb. Dostları ilə paylaş:
|