Raqamli texnologiyalarning Yangi O‘zbekiston rivojiga ta’siri

Tadqiqot ob'ekti
- korxonaning raqamlashtirish sharoitidagi faoliyati, tadqiqot mavzusi - 
raqamlashtirish sharoitida korxona faoliyatining moslashuvini boshqarish usullari. 
Tadqiqotning metodologik asosini ilmiy bilish usullari, usullari, usullari va tadqiqot 
tamoyillari majmui tashkil etadi: umumlashtirish va taqqoslash usuli, jadval usuli, analitik usul, 
tizimli yondashuv. 
Natijalar 
Raqamli iqtisodiyot rivojlanishining milliy va global ko'lamini baholash juda qiyin. 
Prognozlarga ko‘ra, 2023
-
yilda ilg‘or raqamli texnologiyalarning jami global xarajatlardagi ulushi 
20 foizga yetadi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2023
-yil 25-
yanvardagi “Respublika ijro 
etuvchi hokimiyat organlari faoliyatini samarali yo‘lga qo‘
yishga doir birinchi navbatdagi tashkiliy 
chora-
tadbirlar to‘g‘risida”gi PF
-14-son va 24.05.2023 yildagi PF-76-
son “Ma’muriy islohotlar 
doirasida raqamli texnologiyalar sohasida davlat boshqaruvini samarali tashkil etish chora-

---

319 
 
RAQAMLI TEXNOLOGIYALARNING 
YANGI 
O‘ZBEKISTON
 RIVOJIGA 
TA’SIRI
 
Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiyasi
 
tadbirlari to‘g‘risida” Farmo
nlari raqamlashtirishning rivojlanish tendentsiyalari odatda global 
tendentsiyalarga mos kelayotganligini ko’rsatadi[1,2].
Eng ustuvor raqamli texnologiyalarga quyidagilar kiradi: sun'iy intellekt, robototexnika, 
ishlab chiqarish texnologiyalari, raqamli xizmatlar, narsalar interneti, Internet-kommunikatsiya 
texnologiyalari, virtual haqiqat texnologiyalari, kvant hisoblashlar [6]. 
Raqamli texnologiyalarga talabning o'sishi nafaqat biznes, balki tovar va xizmatlar 
iste'molchilari tomonidan ham qayd etilmoqda. Bu, asosan, xizmatlar va mahsulotlarning intuitiv 
bo'lib qolganligi, ular maxsus ko'nikmalarni rivojlantirishni va ko'p vaqtni talab qilmasligi bilan 
bog'liq. Bu mahsulotlarni xarid qilish, xizmatlardan foydalanish va korxonalar bilan boshqa o'zaro 
munosabatlarda iste'molchilardan korxonalar faoliyatiga "talablar"ning o'sishiga yordam beradi. 
Binobarin, bugungi kunda raqamli texnologiyalarni faol joriy etish korxonalarning bozordagi 
mavqeyini saqlab qolish uchun “majburiy” zaruratga aylanib bormoqda. Raqa
mli 
texnologiyalarning korxonalar faoliyatiga ta'sirini quyidagi ko'rinishlar bilan tavsiflash mumkin 
[3,4,5]: 
➢
yangi ijtimoiy-iqtisodiy sharoitlarning tarqalishi munosabati bilan tashqi muhit noaniqlik 
darajasining oshishi; 
➢
mahsulotlarni ilgari surish, bozorni tahlil qilish, yangi mahsulotlarni ishlab chiqish, real 
va potentsial auditoriyaning sodiqligini shakllantirish uchun raqamli ishlanmalardan faol 
foydalanishni hisobga olgan holda marketing strategiyasini tuzatish talablari; 
➢
iste'molchilar tomonidan xizmatlar ko'rsatish tezligiga, mahsulot sifati va funksionalligini 
yangilash chastotasiga bo'lgan talablarning ortib borishi; 
➢
korxona resurslarining miqdori va sifati ustidan nazoratni kuchaytirish zarurati; 
➢
inson mehnatini ilg‘or texnologiyalar bilan omma
viy ravishda almashtirish natijasida 
inson omili rolining tubdan o‘zgarishi;
➢
texnologiyalarning jadal yangilanishi munosabati bilan yangi kompetensiyalarni 
shakllantirishga ko‘maklashish orqali kadrlarni tayyorlash va qayta tayyorlash tizimini 
takomillashtirish zarurati; 
➢
ilg‘or texnologiyalarni joriy etish hisobiga ishlab chiqarish va loyihalash faoliyatida 
ko‘lamni tejash;
➢
korxona tannarxlari tarkibining o‘zgarishi: korxona faoliyatining o‘ziga xos 
xususiyatlarini hisobga olgan holda texnik qayta jihozlash (ishlab chiqarishdagi asbob-uskunalar va 
texnologiya, axborotni muhofaza qilish va h.k.) xarajatlarining oshishi va bu bilan bog‘liq 
xarajatlarning sezilarli darajada kamayishi. ma'lumotlarni qayta ishlash, uzatish va saqlash bilan. 
Jamiyatning yangi texnologik tartibga o'tishi, jumladan, global raqamlashtirish bilan birga, 
korxona faoliyatini boshqarishning yangi yondashuvlari, usullari, usullarini talab qiladi. O‘z
-
o‘zidan 

---

320