Raqamli texnologiyalarning Yangi O‘zbekiston rivojiga ta’siri

 
RAQAMLI TEXNOLOGIYALARNING 
YANGI 
O‘ZBEKISTON
 RIVOJIGA 
TA’SIRI
 
Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiyasi
 
tarmoqlari va bozorlarini kengaytirish yo'li bilan tuzilmasini takomillashtirish deb ta'riflagan.
21
Korxonalar E. Esinara tomonidan tubdan boshqacha talqin taklif qilindi , u noqulay sharoitlarda 
bozor faoliyati xavfini kamaytirish va kompaniyaning moliyaviy barqarorligi darajasini oshirish 
strategiyasi sifatida diversifikatsiyaning risk darajasi bilan bog'liqligiga ishora qildi
22
, bu 
diversifikatsiya maqsadiga ko'proq mos keladi. Kompaniyalarni diversifikatsiya qilishning turli 
shakllariga qiziqish va ularni baholash strategik menejment nazariyasining yangi fan sifatida 
shakllanishiga yordam berdi. Ushbu sohadagi asosiy tadqiqotlar kompaniyaning rivojlanish 
strategiyasi nuqtai nazaridan diversifikatsiya qilish g'oyasini shakllantiradigan P. Rameltning ishi 
hisoblanadi
23
. Keyingi tadqiqotlar firmalarning diversifikatsiya strategiyalarini tahlil qilish va 
baholash, afzalliklarini aniqlash yondashuvlarini shakllantirish uchun asos bo'ldi. Bu sohadagi 
ishlardan I.Ansoff , F.Kotler, M.Porter, A.A.Tompson va A.J.Striklendlarni alohida taʼkidlash lozim. I. 
Ansoffning ta'rifini umumiy deb hisoblash mumkin: diversifikatsiya ma'lum bir korxona 
resurslarini mavjudlaridan sezilarli darajada farq qiladigan boshqa sohalarda qayta taqsimlashni 
o'z ichiga oladi.
24
Mahalliy olim, prof. B. Z. Milner diversifikatsiya deganda ishlab chiqarish 
samaradorligini oshirish, iqtisodiy foyda olish va bankrotlikning oldini olish maqsadida korxona, 
firma tomonidan ishlab chiqarilayotgan mahsulot turini o‘zgartirish, ishlab chiqarishning yangi 
turlarini o‘zlashtirish, assortimentni kengaytirish deb tushunadi
25
. Yuqorida aytilganlarga 
asoslanib, diversifikatsiya (lotincha diversus - turli facio - qilaman) umumiy ma'noda alohida 
tashkilotlar, birlashmalar va boshqa xo'jalik yurituvchi sub'ektlar tomonidan ishlab chiqarilgan 
tovarlar va xizmatlar assortimentini kengaytirishni anglatadi. Bu ishlab chiqarishning yangi 
turlarini boshqa miqyosda tashkil etish, boshqa tarmoqlarga kirib borish bilan bog'liq bo'lib, 
tashkiliy tuzilma, xodimlarni boshqarish, ishlab chiqarish jarayonini tashkil etish va boshqalar kabi 
ishlab chiqarish va iqtisodiy faoliyat sohalariga ta'sir qiladi. Diversifikatsiyani talqin qilish asosida 
ekspertlar turizmda diversifikatsiya ta'rifini, ya'ni yangi mahsulot va xizmatlarni ishlab chiqishda 
ham, bozorlarga nisbatan mavjud taklifning kengayishi xilma-xilligini anglatadi. Bu sohada katta 
tafovutlar topilmadi. Shunday qilib, turistik mahsulotni diversifikatsiya qilish turizm sub'ektlari 
takliflarining innovatsion xilma-xilligidir. Ishlab chiqarish texnologiyalari sayyohlik mahsuloti va 
xizmatlarining yangi turlarini yaratish va rivojlantirishni, mavjud takliflarni birlashtirish va 
o‘zgartirishni, yangi mintaqaviy turizmni shakllantirish yoki mavjud tarmoq tuzilmasini 
kengaytirishni, bozorlarni qayta yo‘naltirish va yangi turizm turlarini ishlab chiqishni o‘z ichiga 
21
Антонова, И. С. Теория диверсификации экономики моногорода / И. С. Антонова // Вестник науки Сибири. –
2015. 
–
№ 2 (17). –
С. 179
- 193. 
22
Yoshinara, E. Diversification strategy in Japanese company / E. Yoshinara, A. Sakuma, K. Itami. 
–
Tokyo: Nipon 
Keirai, 1979. 
–
434 p. 
23
Rumelt, R. P. Strategy, structure and economic performance / R. P. Rumelt. 
–
Boston: Harvard University Press, 
1974. 
–
226 p. 
24
Aнсофф, И. Стратегическое управление / И. Ансофф. –
Москва: Экономика, 1989. –
519 с.
25
Мильнер, Б. З. Теория организации: учебник / Б. З. Мильнер. –
Москва: ИНФРА
-
М, 2019. –
848 с.

---

360