Real kuchlanish generatorining yuklama xarakteristikalarini tadqiq etish

LABORATORIYA ISHI №.2


REAL KUCHLANISH GENERATORINING YUKLAMA XARAKTERISTIKALARINI TADQIQ ETISH.
Signallarni uzatish va elektr energiyasini manbadan iste'molchiga uzatish bilan bog'liq ko'pgina masalalarni yechishni soddalashtirish uchun elektr energiyasi ? Generator Rr ichki qarshilikli va ma'lum berish kuchlanishli Ur faol ikki qutbli deb qaraladi, iste'molchi esa R_y ichki qarshilikli passiv ikki qutblilik deb qaraladi.

1-rasm. Generator va yuklama zanjirida tokning oqib o'tishi.
Teveninning teoremasiga muvofiq generatorning beruvchi kuchlanishi faol ikki qutblilikning ajratilgan qutblaridagi salt yurish kuchlanishi kabi aniqlanadi. U_g= U_sy Manbaning ichki qarshiligi quyidagi munosabatdan aniqlanadi :



Bu yerda 1кз – elektr energiya manbaining qisqa tutashuv toki. Yuklamadan oqib o'tuvchi tok



Hisoblash qismi
R_y yuklama qarshiligining rezistiv kattaligini kuchlanish, tok va quvvat bo'yicha elektr energiya generatorining yuklama tavsiflarini hisoblang: U_y=f( R_y) , I_y=f(R_y), Py=f(Ry) .
Faol ikki qutblilikdan passiv ikki qutblilikga elektr energiyasining uzatish tizimini foydali ish koeffitsiyentini hisoblang:

Hisoblashni quyidagi dastlabki kattaliklar qiymati uchun amalga oshiring: U_sy= 10 V , R_g= 100 Om , R_yl= 10 Om , R_y2= 20 Om,R_y3= 30 Om , R_y4= 50 Om , Ry₅= 100 Om , R_y6= 200 Om , Ry₇= 300 Om , Ry₈= 500 Om. Hisoblash natijalarini 1- jadvalga kiriting.
1-jadval
Elektr energiya generatorining yuklama tavsiflari

Rh, Om	10	20	30	50	100	200	300	500
IgR
Uv,v
Iv, mA
Pv,mVt
H

U_y=f(Ry),Iy=f(Ry),Py=f(R_y)va =f(R_y)bog'likliklarini tuzing. Hisoblangan bog'lilkliklarni grafik tarzda shakllantiring bunda absissa o'qida R_y yuklama qarshiligining logarifmik masshtabdagi kattaligini joylashtiring (IgRn).
Tajriba qismi
Tajriba qismida quyidagilar bajariladi:
Qisqa tutashuv tokini I_qt berilgan Usy kuchlanishida o'lchang;
R_g generator qarshiligini hisoblang;
Generatorning yuklama tavsiflarini olish. Buning uchun R_y yuklama qarshiligini har xil qiymatlarida U_y va I_y ni o'lchash zarur. O'lchash natijalarini 2-jadvalga kiriting.
Laboratoriya ishida ichki rezistiv qarshilikli generator ketma-ketulangan E2 o'zgarmas kuchlanish manbai, 100 Om lik resistor va Rin= 1 Om gating bo'lgan shunt qarshiligini tasavvur qilish kerak. Ushbu vaziyatda R_g= 101 Om deb hisobla- nadi.
Oldingi ishdagi kabi I_y toki PV1 voltmetr yordamida Rin=l Om. Shuntlovchi rezistordagi kuchlanish tushuvini o'lchash yo'li bilan amalga oshiriladi



Bu yerda U_PV2- PV2 voltmetrning ko'rsatishi; R_m- shuntlovchi rezistor qarshiligi.
O'lchashni o'tkazish tartibi
1. Salt yurish kuchlanishini o'lchang U_sy. Buning uchun 2 va 3 rasmga muvofiq ulanishlarni amalga oshiring

2- rasm. Salt yurish kuchlanishini o'lchashning prinsipial sxemasi
3- rasm. U_Sy kuchlanishini o'lchashdagi ulanish sxemasi

1. 
   PV2 voltmetrning ko'rsatishi bo'yisha E2 manbani rostlash yordami bilan U_sy= 10 V bo'lishiga erishing.
   
2. 
   Qisqa tutashuv toki I_qt ni o'lchang. Buning uchun 4 va 5 rasmlarga muvofiq ulanishni amalga oshiring.
   

4 - rasm. Qisqa tutashuv tokini o'lchashning prinsipial sxemasi
3. R_Y ning ichki qarshiligini hisoblang.
4. R_y ning har xil qiymatlarida U_y va I_y ni o'lchang. Olingan ma'lumotlarni 2 -jadvalga kiriting. O'lchash natijalari bo'yicha P_y va larni hisoblang. O'lchashni 6 va 7-rasmlarga muvofiq olib boring.
Eslatma.
7-rasmda R_y= 30 Om bo'lgandagi ulanish sxemasi ko'rsatilgan. Qolgan o'chashlarni R_y kattaligini hisobga olgan holda amalga oshiring.
2-jadval
Elektr energiyasi generatorining yuklama tavsiflari

Ry, Om	10	20	30	50	100	200	300	500
lgRy
Uy, V
Iy, mA
Py, mVt

Uy=f(Ry),I_y=f(Ry),P_y=f(R_y)va =f(R_y)bog'likliklarini toping. Hisoblangan bog'lilkliklarni grafik tarzda shakllantiring bunda absissa o'qida I yuklama qarshiligining logarifmik masshtabdagi kattaligini joylashtiring ( IgRn).





6-rasm. Yuklama tavsiflarini olishning prinsipial sxemasi