Редаксийа щейяти
Yüklə 2,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
85 nənlərin tədris fəaliyyəti, onların sərbəst fəaliyyəti və s. elə təşkil edilməlidir ki, təhsildə müx- təlif fəaliyyətlərin məzmununu əhatə edən xüsusi sənəd meydana çıxsın. Bu sənədin özəlliyi onda olmalıdır ki, o, təlimin məzmununu, strategiyalarını, qiymətləndirmə mexanizmlərini və sairi birləşdirməklə konseptual xarakter daşısın [1]. Bu sənəd bütün resursların yaradılmasın- da, təlim prosesinin təşkili və aparılmasında baza rolunu oynasın və dərslikləri tərtib edən- lərdən başlayaraq ta təlim prosesində qiymətləndirmə ilə məşğul olan bütün mütəxəssislərə qədər insanların fəaliyyətini istiqamətləndirsin. Bütün bunların hamısı yeni təlim mühitinin formalaşması ilə nəticələnir. Bu mühit təhsil alanların fəallığı şəraitində yaranan pedaqji mü- hitdir. Artıq neçə illərdir ki, fəal təlim problemi həyata keçirilməyə başlamışdır. Hamıya mə- lumdur ki, təlimin ənənəvi məzmunu müəllimin yaradıcı fəaliyyətini, onun istiqamətverici ro- lunu, öyrənənlərin daha müstəqil fəaliyyət göstərmələrini, təşəbbüskarlığını və s. genişlən- dirmək baxımından kifayət qədər imkanlara malik deyildir. Lakin demokratik və humanist prinsiplər əsasında formalaşdırılan yeni yanaşmalar müəllimlərin və təhsil alanların proqres- siv fəaliyyətinə imkan yaratmaq, ona istiqamət vermək baxımından fərqlənir. Ona görə də müəllimlər ilkin olaraq yeni yanaşmaların tərkib hissəsi kimi məzmun standartlarının əhə- miyyəti və rolu, məzmun və strukturu haqqında zəruri anlayışlara malik olmalı, standartlar əsasında təlim işinin planlaşdırılmasna aid bacarıqlara yiyələnməlidirlər [2]. Bu zaman öyrə- nələrdə anlama, tətbiq, analiz, sintez, dəyərləndirmə kimi idrak qabiliyyətlərinin formalaşdı- rılmasına, mənimsənilməsinə üstün yer ayrılması diqqət mərkəzində saxlanılmalıdır. Araşdır- malar göstərir ki, təhsil sahəsində həyata keçirilən islahatlarda prioritet istiqamətlər üzrə fəaliyyətləri günün tələbləri səviyyəsində qurmaq üçün onun didaktik, nəzəri,pedaqji-psixoloji əsaslarının işlənilməsinə və qabaqlyıcı intensiv araşdırılmaların aparılmasna böyük ehtiyac var. Müasir dövrdə öyrənənin gələcəkdə elm və informasiya tutumlu cəmiyyətdə müvafiq yer tutması üçün tədris-təlim prosesində onlarda hansı kompetensiyaların formalaşdırılması- nın qabaqcadan müəyyən edilməsi xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Belə göstəricilərin formalaş- dırılmasında, inteqrativ xarakter kəsb edən tənqidi təfəkkürün inkişafında müstəsna rol oyna- yan fəal təlim metodlarından, yeni yanaşmalardan təhsil sistemində istifadə öz aktuallığı ilə seçilir. Öyrənənlərdə tələb olunan keyfiyyətləri formalaşdırmaq üçün aşağıdakı məsələlərin həyata keçirilməsi təmin olunmalıdır: a) Qabaqcadan planlaşdırılmış və inkişafa şərait yaradan tədris-təlim prosesinin qurul- ması; b) Təlimin məzmununun dəyişdirilməsi və yeniləşdirilməsi istiqamətində aparılan işlə- rin dəstəklənməsi; c) Öyrənənlərdə formalaşmış səriştəlilik səviyyəsinin ölçülməsini təmin etmək məq- sədilə psixoloqların fəaliyyət istiqamətlərinin genişləndirilməsi; ç) Milli təhsil sistemində keyfiyyət göstəricilərinin nəticələrindən istifadənin səmərəli- liyinin artırılması. Ona görədə müasir dövrdə təhsilin məzmunu, pedaqoji prosesin təşkili elə qurulmalı- dır ki, təhsil sistemində gedən islahatlara dair dövlət siyasətinə və tədris prosesinin modern- ləşdirilməsi tələblərinə cavab verə bilsin. Bu səbəbdən təhsil sisteminin müasir problemlərinin fəlsəfi, pedaqji, psixoloji aspektləri qarşılıqlı əlaqədə və vəhdətdə öyrənilməli, milli-mənəvi dəyərlərin prioritetliyi və vəhdəti gözlənilməlidir. Müasir cəmiyyətdə kamil insan, şəxsiyyət hazırlığı prosesində əldə edilmiş biliklər sis- temi əmək fəaliyyətinin bütün dövrü üçün kifayət etmir. Elmi-texniki inqilab əsrində biliklər çox tez “köhnəlir”, mütəxəssisə lazım olan biliklərin əksəriyyəti 5-6 ildən sonra öz aktual- |