Редаксийа щейяти

 
 
170 
optimallaşdırılması; 
-həyəcan səviyyəsini azaltmaq ; 
- komfort vəziyyət yaratmaq; 
- sosial kommunakabelliyi formalaşdırmaq. 
2. Fizioloji uyğunlaşma  prosesinin optimalaşdırılması: 
-  məktəbəqədər  təhsil  müəssisəsində  təhsil  alanların  xəstələnmə  səviyyəsini  aşağı 
salmaq; 
- uşaqların fiziki inkişaf səviyyəsini yüksəltmək. 
3. Psixoloji və fizioloji uyğunlaşmasını  həyata keçirmək. 
Yuxarıda  göstərilən  məsələləri  növbəti  prinsiplər  əsasında  tətbiq  etmək  məqsədəmü-
vafiqdir: 
-yaş və psixoloji xüsusiyyətlərin uyğunluğu prinsipi; 
-metodikaların həyata keçirilməsinin ardıcıllığı və mərhələliliyi; 
-komplekslilik prinsipi; 
-yaradıcı fəallıq prinsipi; 
-uşaq, valideyn və tərbiyəçi arasında münasibətlərdə etibarın (inamin) olması; 
-valideynlərin maarifləndirilməsi, uşaqların təlimi və sağlamlaşdırılması; 
-valideynlərin  gün  rejimi,  uyğunlaşma  dövrünün  xüsusiyyətləri  və  onun  gedişatından 
asılı olduğu faktorlar ilə tanışlığı. 
Uşaqlara yanaşmanın fərdiliyi və differensasiyasının təminatı məqsədi ilə onların mək-
təbəqədər  təhsil  müəssisəsinə  getməsində  fiziki  vəziyyətlərinin  və  psixoloji  hazırlıqlarının 
diaqnostikası aparılır.  Buna görə aşağıdakı üsullardan istifadə olunması məqsədəuyğundur: 
-uşaqların sağlamlıq kartlarının öyrənilməsi; bu, hər bir uşağın fiziki vəziyyəti haqqın-
da rəy tərtib etməyə, müəyyən xəstəlikləri üzə çıxarmağa və gələcək işin gedişinda əldə oluna 
biləcək məlumatları nəzərə almağa imkan verir; 
-valideynlərlə  söhbət  və  anketləşdirmə;  uşağın  sosiallaşması,  gun  rejiminə  uyğunlaş-
ması, əsəb- psixoloji vəziyyəti, fərdi- şəxsiyyət xüsusiyyətləri üzə çıxarmaq  məqsədi güdür; 
-nəzarət  (müşahidə)  –  uşaq  qrupa  gələndən  onun  məktəbəqədər  təhsil  müəssisəsinə 
uyğunlaşmasının xarakterini qiymətləndirmə çox vacibdir. 
Uşaq üzərində aparılan bütün müşahidələr uyğunlaşma vərəqlərində qeyd olunur.  
Emosional rahatlıq həm uyğunlaşma dövrünün əvvəlində, həm də sonunda əsas para-
metr kimi  xarakterizə olunur. 
 Bu cür kompleks tədqiqat nəticəsində uşaq bağçasına yeni daxil olan uşaqların emo-
sional vəziyyətləri haqqında fikir formalaşır. Bu zaman alınan məlumatlar uşaqların məktəbə-
qədər təhsil müəssisələrinə uyğunlaşmasının gedişatının xarakterinə uyğundur. Beləliklə, uy-
ğunlaşma  müddəti ilə emosional rahatlıq arasında birbaşa əlaqə vardır. 
İşin növbəti mərhələsində uşaqların uyğunlaşmasının yüngülləşməsinə istiqamətlənmiş  
tibbi- psixo- pedaqoji ölçülər sistemi həyata keçirilir. 
Uşaqların uyğunlaşma dövründəki iş növbəti istiqamətlərdə aparılır: 
-qrupda emosional rahat mühitin yaradılması; 
-uşaqlarda arxayınlıq hissinin formalaşdırılması. 
Tədqiqat göstərir ki, adaptasiya dövründə uşaq qəlbinə uyğun olan poetik obrazlı danı-
şıqdan  gündəlik  istifadə  olunması,  şeirlərin,  laylaların,  bayatıların,  mahnıların  köməyi  ilə 
uşaqların yeni mühiti sevinclə qəbul etməsi, öz gücünə inanması, istilik, məhəbbət və mərhə-
mət hisslərini əldə etməsi təhsil müəssisəsinə müvəffəqiyyətlə uyğunlaşmanı sürətləndirir.  
Uşağın  fiziki  vəziyyəti,  onun  özündən  böyük  və  yaşıdları  ilə  ünsiyyətinin  formalaş-

---

Бакы Гызлар Университети                                                                     Elmi əsərlər 2015/2