Referati qabilladi: Shaxnoza Ta’jimuratova Tarsirdi: Rasul Ilalatdinov epigraf joba Epigrafiya tariyxi

O’ZBEKSTAN RESPUBLIKASI

JOQARI HA’M ORTA TA’LIM WA’ZIRLIGI

O’ZBEKSTAN MA’MLEKETLIK MA’DENIYAT HA’M

KO’RKEM-O’NER INSTUTI NO’KIS FILALI

MA’DENIYAT QA’NIGELIGININ’

I-Kurs studenti Ilalatdinov Rasuldin’

“Csenariynavislik” pa’ninen jazg’an

REFERATI

Qabilladi: Shaxnoza Ta’jimuratova

Tarsirdi: Rasul Ilalatdinov

EPIGRAF

Joba

Epigrafiya tariyxi

Ha’r bir csenarist shig’armanin’ tabisli shig’iwi, idealiq halatinypliq qa’liplesyiriwdi niyet etip qa’lem terbetedi. O’z shig’armasinda tu’rli qurallar ha’m ilajlardi qollanadi. Olardin’ saylarin shig’armag’a kirgizedi . Bulardan biri epigraf dep ataladi.

Epigraf grekshe so’z bolip, <> degen mag’ani bildiredi. Epigraf shig’armanin’ tu;p ma’nisin an’latadi.

Epigraflar a’dette shig’arma temasinnan kiyin jaziladi. Onin’ avtori kim, qay jerden aling’ani jaziladi. Xaliq naqili Ha’r bir stenarist shig’armanin’ tabisli shig’iwi, idealiq halatin toliq qaliplesitiriwdi niyet etip qa’lem ma ya’ki qosiqlardan ba?

Epigraflar tu’siniwge an’sat, ko’binshe ha’mmege ma’lim bolg’an naqil-maqallar, hikmetli so’zler, shayirlardin’ belgili qosiqlarinan u’zindiler alinadi. Olar stsenariy ruwqina tuwri keliw menen bir qatarda shig’arma ne haqqinda, mazmuni qanday ekenligin bildiretug’in elshige qusap turiwi kerek. Epigraf boliwi-bolmawi avtordin’ erkinde. Kompozitsiyanin’ ma’jbu’riy elementlerinen emes. Alinsa shig’armanin’ bir bezewi sipatinda turadi.

Kompazitsiya elementleri piesa du’zilisin qurap, onin’ ko’rinisin aniqlaydi. Ko’riniste bolsa, tu’rli elementler o’zara baylanisadi. Bir pu’tinlik payda boladi.

Sol ko’riniste avtordin’ idealiq elementinde shig’armag’a ko’rkem lipas kiyiwge xizmet etetug’in ayiriqsha itibar aytip o’tiw kerek.

Kompaziysiyani syudjetke yaki bir-birine qarsi qoymaw kerek. Shig’armada olar bir-birin toltiradi ha’m baylanistiradi.

Epigrafiya ha’han a’debiyatinda XIV a’sirde pauda bolg’an.

XIX a’sir romantiklerinin’ shig’armalarinda ko’p ushiraydi. Jan Jakk Russo, A.Sendal, I.Gyote, F. Shiller, A. Pushkin, M.Lermontov, N.Gogol, L.Talstoy, sondayaq, o’zbek a’debiyatinda G’. G’ulam, Abdulhamid Qahhor, O.Muxtor ha’m basqalar erigrafiya sanatinda a’jayip paydalana bildi. Epigraf iqtibas ha’m ko’shirmenin’ ba’rshe hususiyatlarina iye bolip, asasiy tu’sinikke o’zine ma’ kiris jazaydi. Olarsiz giyde baddiy shig’armalar mahiyatina an’lay bilmey qalamiz. Parodiyada ha’m qollaniladi.

A’debiyatta epigrafiyanin’ qollaniliwi

Epigraf- bul taniqli adamlardan ya’ki a’debiy shig’armadan aling’an aniq, original bayan.

Epigraflardin’ asasiy waziypasi shig’armanin’ konsentratciyalasqan halinda ipadalaw ha’m oni jolg’a qoyiwdir.

Yaqsi tanilg’an epigraf bir pu’tin ta’rtipti oqiwdan aldin ha’m qaysilar sheshilip atirg’anin ha’m qanday juwmaq shig’ariwdi tu’siniwge imkan beredi.

Ko’pshilik tiykarg’I soraw, efigrafti aliw kerek bolg’anda payda boladi- oni qay jerden tabiw mu’mkin. Mektep ushin siz o’zin’iz jazg’an a’debiy shig’armanin’ istegen ya’ki paragrifinan paydalaniwin’iz mu’mkin. Sondayaq, usi shig’armani taqlil qilg’an joldi tosiwshilardin’ birinin’ bayanatinnan paydalaniwin’iz mu’mkin, eger onin’ fikiri sizge toliq sezse ha’ sizdin’ niyetin’izdi bildirse.

Sondayaq epigraflar, qanatli ibaralar, afraizmler, jarqin tirnaq taniqli adamlar. Bo’leklerdi ko’binshe aliw mu’mkin. Epigrafqa ma’s keletug’in tekstti izlewden aldin, o’zin’izdin’ jumisin’iz benen qanday tiykarg’I idealin bildiriwdi o’mirimizdi oylap ko’rin’. Epigrafti barliq tekstge qanday ohangda ornatiw kerek: seryozni, mun’ayip, biyazar, quwnaq. Tiyisli birin tan’law sog’an baylanisli.

O’zin’izdin’ epigrafin’izdi qanday ko’riwdi aniq tu’singenimizden kiyin, ba’zi bir bayanatlardi, pikirlerin’iz benen birlesitiriwin esleysizbe, dep oylan’. Eger sog’an uqsag’an zat yatqa tu’sse, usi tekstti tabin’ ha’m haqiyqiy nusqasin qayttan oqin’. Bul sizdin’ jumisin’ig’a mas kelema, sizge aniq boladi. Eger joq bolsa izlewdi dawam etin’. Tuwri miratti ya’ki afroizmdi tabiw ushin internet qurilmalarinan paydalaniwin’iz mu’mkin. Tu’rli qiyli toplamlar ha’m paydali boliwi mu’mkin.

Epigrafqa mas keletug’in tekst tanlag’anin’izdan kiyin ha’m jo’nelistin’ on’ ta’repindegi jumistin’ tiykarg’I tekstinen aldin jaylasqan. Eger siz kampyuterde jumisti jazip atirg’an bolsan’iz, epigrafti jaziw ushin “on’g’a tekislew” parametirin tan’lan’. Epigraf teksti tirnaqsiz, onin’ astinda avtordin’ ati ha’m familiyas turadi. Eger siz avtordin’ atinan tisqari, kotirovka aling’an shig’armanin’ atin ko’rsetpekshi bolsan’iz, oni avtordin’ familyasinan kiyin u’tir menen ajratip jazin’.