Rеja Axborot tizimlari va ma'lumotlar bazasi

Predmet identifikatori	Predmet Nomi
Material
1	Stul	Metall
2	Stol	Qattiq yog'och
3	Krovat	DSP
4	Shkaf	Qattiq yog'och
5	Kiyim shkaf	DSP

Endi materialning nomini to'g'rilashimiz kerak, "Qattiq yog'och" o'rniga "Daraxt" deb yozishimiz kerak va buning uchun birdaniga bir nechta qatorlarga o'zgartirishlar kiritish kerak, chunki ular bizda ikkita: stol va shkaf.

Endi tasavvur qiling-a, biz biron bir sababga ko'ra faqat bitta qatorda o'zgarishlar qildik, natijada bizning stolimizda "Qattiq yog'och" ham, "Tabiiy yog'och" ham bo'ladi.

Predmet identifikatori	Predmet Nomi	Material
1	Stul	Metall
2	Stol	Daraxt
3	Krovat	DSP
4	Shkaf	Qattiq yog'och
5	Javon	DSP

Ushbu nomlarning qaysi biri to'g'ri bo'ladi? Agar biz yangi yozuvlarni qo'shishda yana bir yangi qiymat qo'shishimiz mumkinligini tasavvur qilsak, masalan, "Daraxt".

Bu holda, jadvalimizga ma’lumot qo’shib borsak, "Qattiq yog'och", "Tabiiy yog'och", shunchaki "Yog'och" so’zlari paydo bo’lishi mumkin. Bularning qaysi biri to’g’ri ekanligi haqida savollar paydo bo’la boshlaydi?

Predmet identifikatori	Predmet Nomi	Material
1	Stul	Metall
2	Stol	Daraxt
3	Krovat	DSP
4	Shkaf	Qattiq yog'och
5	Javon	DSP
6	Shkaf-2	Tabiiy yog’och

Ammo, aslida u bitta materialdir, biz uning nomini to'g'rilashga qaror qildik yoki yangi yozuv qo'shishda xato qildik. Bu anomaliya, chunki bir joyda ba'zi ma'lumotlar boshqa joyda xuddi shunday ko'rinadigan ma'lumotlarga mos kelmaydi. Bu anomaliyaning faqat bir turi, ammo ma'lumotlarni qo'shish, o'zgartirish va o'chirish jarayonida ko'plab boshqa qarama-qarshi vaziyatlar paydo bo'lishi mumkin, ya'ni anomaliyalar.

Shu bilan birga, bizning jadvalimizda atigi 5 ta yozuv borligini ta'kidlash kerak. Agar bu yozuvlar miqdori minglab, o’n minglab bo’lsa, boshqa muammolar paydo bo’la boshlaydi.

Shuning uchun biz ma'lumotlar bazasidagi ma'lumotlar ortiqchaligini yo'q qilishimiz kerak, ya'ni ma'lumotlar bazasini normallashtirishni amalga oshiramiz.

Bunday holda, biz mebel qismlari ishlab chiqarilgan materialning nomini alohida jadvalga qo'yishimiz kerak va jadvaldagi buyumlar bilan faqat kerakli materialga havola qilishimiz kerak, shu bilan ushbu havolani asl nusxasi bilan bog'lashimiz kerak.
Mebellar

Predmet identifikatori	Predmet Nomi	Material
1	Stul	2
2	Stol	1
3	Krovat	3
4	Shkaf	1
5	Javon	3

Mebellar tayyorlangan materiallar

Material identifikatori	Material
1	Qattiq yog'och
2	Metall
3	DSP

Bunday holda, biz materialning nomini o'zgartirishimiz kerak bo'lganda, biz faqat bitta joyda o'zgarishni amalga oshiramiz, ya'ni faqat bitta qatorni tahrirlash orqali muammo hal qilinadi.

Shunday qilib, materiallarni alohida mohiyat sifatida taqdim etish va unga alohida jadval yaratish orqali biz yuqorida tavsiflangan anomaliyani yo'q qilamiz.

Boshqacha qilib aytganda, har bir mohiyat alohida saqlanishi kerak va agar ushbu obyektni boshqa jadvalda ishlatish zarur bo'lsa, unga faqat ma'lumotnoma keltiriladi, ya'ni bog’lanish o'rnatiladi.
Ma'lumotlar bazasi normal shakllari

Umuman olganda, ma'lumotlar bazasini normalizatsiya qilish jarayoni quyidagicha: biz ma'lum qoidalarga rioya qilgan holda va ba'zi talablarga rioya qilgan holda ma'lumotlar bazasida jadvallarni loyihalashtiramiz.

Bundan tashqari, ushbu barcha qoidalar va talablar bir nechta to'plamlarga birlashtirilishi mumkin va agar siz ma'lumotlar bazasini ma'lum bir to'plamga kiritilgan barcha qoidalar va talablarga muvofiq tuzsangiz, unda ma'lumotlar bazasi ma'lum bir holatda bo'ladi, ya'ni shakl va bu shakl ma'lumotlar bazasining normal shakli deb ataladi.

Boshqacha qilib aytganda, ma'lum qoidalarga rioya qilish va ba'zi talablarga rioya qilish bilan biz ma'lumotlar bazasini ma'lum bir normal shaklga keltiramiz.