Reja: Ekskvatorlar haqida umumiy ma’lumot

Bir kovshli ekskvatorlar zaboylari va ishchi parametrlari
Reja:
1.Ekskvatorlar haqida umumiy ma’lumot
2.Ekskvator turlari
3.Ishlash parametrlari

EKSKAVATOR (lot. yexsauo — oʻyaman, qaziyman) — togʻ jinslari va yerni (gruntni) qazish, ularni transport vositalariga yuklash yoki toʻplash uchun moʻljallangan qazishyuklash mashinasi. Yer qazish mashinalarini yaratish gʻoyasini 16-asrda Leonardo da Vinchi E. draglayn sxemasi tarzida ilgari surdi. Ekskavatorning chizmasini birinchi marta rus muhandisi A. A. Betankur 19-asr 20-y. larida ishlab chiqqan. 1834-yilda AQSH da V. Otisom natent olgan; 1910-yilda birinchi elektr dvigatelli Ekskavator, 1912-yilda dizel yonilgʻisida ishlaydigan, 1920-y. larda relsda harakatlanib, toʻla buriladigan Ekskavator ishlab chiqarildi. Keyinchalik Ekskavatorning tuzilishi takomillashtirib borildi.

Ekskavator bir kovshli (uzluksiz yoki siklli ishlaydigan) va koʻp kovshli (uzluksiz ishlaydigan) xillarga boʻlinadi. Ekskavatorning asosiy qismlari; kovsh (choʻmich), sharnirli quloch, kuch qurilmasi (dvigatel), buriladigan korpus va yurish qismi (gusenitsa, gʻildiraklar). Bir kovshli Ekskavatorning ish sikli kon jinsi yoki gruntni kesish yoki qazish, toʻlgan kovshni boʻshatish va kovshni zaboyga qaytarishdan iborat. Ekskavatorning quvvati, turi va ish sharoitiga qarab, ish sikli 15—80 sek davom etadi. Yurish qismlarining turiga koʻra, gusenitsali, gʻildirakli, odimlovchi, relsda yuradigan, suvda suzadigan, gʻildirakligusenitsali; kuch qurilmasining turiga koʻra, bir dvigatelli va koʻp dvigatelli; ichki yonuv dvigatelli, elektr, gidravlik, pnevmatik va aralash dvigatelli; boshqarish turiga qarab, qoʻlda, gidravlik, pnevmatik, elektr bilan va aralash boshqariladigan; ish organining turiga koʻra, toʻgʻri va teskari kurakli, draglaynli, greyferli va boshqa Ekskavatorlar boʻladi. Toʻgʻri kurakli Ekskavator keng tarqalgan. Bunday Ekskavator lardan foydali qazilmalarni qazib olishda, qattiq va toshloq gruntlarda zovurlar qazishda foydalaniladi. Teskari kurakli Ekskavator tor zovurlar qazishda, uncha katta boʻlmagan zovurlarda inshootlar qurishda qoʻllaniladi. Draglaynli Ekskavator oʻzi turgan sathdan pastdagi gruntlarni qaziydi. Greyferli Ekskavator yuklash ishlarida, zovur qazish va boshqalar maqsadlarda ishlatiladi. Turli almashtiriladigan jihozlar (montaj ishlari, yuk ortish va tushirish, burgʻilash, ustunqoziqlar qoqish va boshqalaruchun) bilan jihozlangan Ekskavatorlar universal Ekskavator deyiladi. Gidroyuritmali, yaʼni gidroekskavatorlar ham keng tarqalgan. Ularda turli ish organlari buriladigan platforma bilan sharnirli birikadi va yuqori (30—100 MPa) bosimli nasoslar bilan harakatlanadi. Vazifasiga qarab, bir kovshli Ekskavator, qurilishda, karyerda, tunnelda ishlatiladigan, kon ochadigan, suzib yuruvchi va boshqalar xillarga boʻlinadi. Tunnel vashaxta Ekskavator lari aksari yer osti ishlarida qoʻllanadi. Bir kovshli Ekskavatorlar kovshining sigʻimi — 160 m3 gacha.

Koʻp kovshli Ekskavator ish jihozlarining turiga qarab, zanjirli va rotorli xillarga boʻlinadi. Zanjirli Ekskavator larda kovshlar (12—40 ta) yoʻnaltiruvchi rama gʻaltaklari boʻyicha harakatlanuvchi uzluksiz zanjirga mahkamlanadi. Rotorli Ekskavator larda ish organi 6—12 ta (baʼzan 24 gacha) kovsh oʻrnatilgan rotordan iborat. Bunda grunt toʻkish konveyeriga berilib 150 m gacha tashiladi. Uning kovlash bal. 50 m gacha, chuqurligi esa 25 m gacha boʻladi. Rotorli Ekskavatorlar koʻproq konlarda ishlatiladi. Harakat yoʻnalishiga qarab, koʻndalangiga, boʻylamasiga qaziydigan va buriladigan xillarga boʻlinadi. Koʻp kovshli Ekskavator larning ish unumdorligi 15000 m3/soat gacha yetadi. Ekskavatorlar Rossiya, AQSH, Germaniya, Fransiya, Yaponiya, Polsha, Chexiya va boshqalar mamlakatlarda ishlab chiqariladi. Toshkent ekskavator z-dida ham Ekskavatorlar ishlab chiqarilgan (1945—90).

2 Ekskavatorlarning turlari va ekskavatorlarning ishlash ko'rsatkichlari

ekskavatormuhandislik qurilish mashinalarining bir turi. Ekskavator yurish shassisi, aylanadigan platforma, katta belkurak va mexanik koldan iborat. Odatda ekskavator g'ildirakli shassi va sudraluvchi shassiga ega. Agar ekskavator kuchi chegaradan oshib ketgan bo'lsa, orqa moshinada ekskavator toyib ketadi va oldinga suriladi, bu juda xavflidir. Musbat belkurak bo'lsa, ekskavator orqaga siljiydi.

Ekskavator turi

1. mini ekskavator: odatda umumiy og'irligi 6 tonnadan kam bo'lgan yoki 6 tonnadan kam ekskavatorga tegishli. Uning kichkina transport vositasi tor sohada qulay ishlaydi va samarali va xavfsiz ishlashni ta'minlaydi, shuning uchun u kichik joylar uchun juda mos keladi.

2. o'rta ekskavator: umumiy og'irlik 6 tonnadan va 40 tonnadan ortiq ekskavator, bu umumiy yo'ldagi eng keng tarqalgan ekskavator turi.

3. katta ekskavator: odatda umumiy og'irligi {{1} tonnadan ko'proqni anglatadi, barchasi katta ekskavatorga tegishli, uni ko'rish umuman qiyin, agar transport jarayoni bo'lmasa, tog'-kon sanoati uchun foydalanuvchi katta kon maydoni sifatida. , ulkan transport vositasi, katta quvvatli operatsiya. Kuchli va kuchli dvigatellar va bosimli nasoslar tog'-kon sanoatining talablarini qondirish uchun yuqori kuchli pastki yurish tanasi va bilaklari bilan ulkan gidravlik texnologiyani yaratadi.

4. zaxira ekskavator: u katta ekskavatorga tegishli, shuningdek, kuchli dvigatel va bosimli nasos ulkan gidravlik texnologiyaga ega va paqirni teskari yuklash, konni tezlashtirish, ish samaradorligini oshirish uchun. Orqa tarafdagi ekskavator orqaga va yerga majburiy kesish bilan tavsiflanadi.

5.: a g'ildirakli ekskavatoro'rta ekskavatorga tegishli bo'lib, yo'lning faqat pastki yarmini shunga o'xshash umumiy shinaga aylantiradi, shunda u umumiy o'rta ekskavatorga qaraganda tezroq tezlikka ega bo'lishi, kuchli manevr qobiliyati, qazib olish tezligini oshirishi, ish samaradorligini oshirishi, Kamchilik shundaki, u yo'lni o'rtacha ekskavatordan foydalanish kabi emas, chunki har xil vaziyatlarda yumshoq yumshoq yo'lak osongina mashq qiladi.

6. cho'kayotgan kema katta ekskavatorlarga ham biriktirilgan, ammo u korpus korpusiga o'rnatiladi, daryolar va ko'llardagi suv omborlarini loydan tozalash uchun qudratli qazish kuchi, muammosiz ishlash, tezkor ishlash, har qanday katta suvga qodir bo'lgan chuqurlikdagi kema

3 Bir cho‘michli ekskavatorlar vazifasiga, ish jihozlarining turiga, cho‘michining sig‘imiga, kuch ustanovkasining tiрiga, platformasining burilish burchagiga, boshqarilish turiga va yurish qurilmasining tiрiga qarab xillarga ajratiladi. Platfo

rmasining burilish burchagiga ko‘ra ekskavatorlar to‘liq buriladigan va to‘liq burilmaydigan xillarga bo‘linadi. Ish jihozi gorizontal tekislikda (planda) 360° burila oladigan ekskavatorlar to‘liq buriladigan ekskavatorlar deb ataladi. Bunday ekskavatorlarning burilish platformasiga kuch ustanovkasi va ish jihozi montaj qilingan bo‘ladi. Ish jihozi planda 270°dan ortiq burilmaydigan mashinalar to‘liq burilmaydigan ekskavatorlar deyiladi. Ish organining osilish tiрiga qarab, egiluvchan qilib va bikir qilib osilgan ish jihozlari bo‘ladi. Egiluvchan qilib osishda ish organi strelaga kanatlar vositasida, bikir qilib osishda esa dasta vositasida osib qo‘yiladi. Qo‘llaniladigan ish jihozlarining miqdoriga ko‘ra universal, yarim universal va maxsus ekskavatorlar bo‘ladi. Konstruksiyasi har xil turdagi ish jihozlaridan ko‘p miqdorda foydalanishga imkon beruvchi mashinalar universal ekskavatorlar deb ataladi.Yarim universal ekskavatorlar deb, cheklangan miqdordagi ish jihozlaridan foydalanadigan mashinalarga aytiladi. Faqat bir turdagi ish jihoziga ega bo‘lgan ekskavatorlar mashinalarning maxsus guruhiga taalluqlidir.

Foydalanilgan adabiyotlar

1 «Qurilishda tanlоv savdоlari va narхlarni shakllantirish хududiy kоnsalting markazi to`grisida NAMUNAVIY NIZОM». Vazirlar Maхkamasining 2003 yil 2 dеkabrdagi 538-sоn karоriga 6b-ilоva
2 Maхmudоv E.Х. Kоrхоna iktisоdiyoti: O`quv.kull. –T.: Uzbеkistоn yozuvchilar uyushmasi Adabiyot jamgarmasi nashriyoti, 2004.
3 Uzbеkistоn iktisоdiyoti. Taхliliy sharх №8, Samamarali iktisоdiy siyosat markazi, Iktisоdiy islохоtlar lоyiхasi USAID , T. mart 2005.
4 «Uzbеkistоn Rеspublikasi ijtimоiy-iktisоdiy rivоjlanishi 2013 yil yakunlari tugrisida» Хalk suzi, 6 - yanvar, № 7.

Xulosa
Men bu mustaqil ishdan bir kovshli ekskvatorlar xaqida bilib oldim .Ularning ishlash parametrlari jihozlari parametrlari haqida amaliy va nazariy ko’nikmalarga ega bo’ldim.Tog’ jinslarini qazib olish usullari va ekskvatorlarning turlari bo’yicha ma’lumotlarni oldim