Reja: Fenollar, ularning olinishi, xossalari va ishlatilishi



Yüklə 71,38 Kb.
səhifə1/4
tarix31.01.2023
ölçüsü71,38 Kb.
#82057
  1   2   3   4
Umaraliyev Abdulxamid - Fenollarning olinishi va xossalari


Fenollarning olinishi va xossalari
Reja:

  1. Fenollar, ularning olinishi, xossalari va ishlatilishi

  2. Fenollarning kimyoviy xossalari

  3. Olishning laboratoriya usullari


Fenollar, ularning olinishi, xossalari va ishlatilishi.
Fenollar–molekulasida gidroksil guruhlari benzol yadrosi bilan bog`langan organik birikmalardir. Ular aromatik uglevodorodlarning hosilalari hisoblanadi.
Molekulasida bitta gidroksil guruhi bo`ladigan fenollar bir atomli, ikkita -OH bo`lsa ikki atomli, uchta -OH bo`lsa uch atomli deyiladi. Fenollarning nomenklaturasini tuzishda benzol halqasidagi uglerod atomlarini 1 dan 6 gacha bo`lgan raqamlar bilan belgilash qabul qilingan, bunda raqam qo`yish gidroksil guruhi turgan uglerod atomidan boshlanadi. Eng oddiy fenol C6H5OH fenol yoki karbol kislota deyiladi.
Olinishi. Fenol ko`p miqdorda ikki usul bilan: ko`mirni quruq xaydashda hosil bo`ladigan toshko`mir smolasidan va asosiy qismi–benzol va propilendan sintetik yo`l bilan («kumol usuli») olinadi.
Dastlab benzol bilan propilendan izopropilbenzol (kumol) olinadi:
C6H6 + CH2═CH−CH3 → C6H5−CH−CH3
CH3
Kumol–rangsiz suyuqlik, suvdan yengil, 152 0C da qaynaydi. Suyuq fazada havo kislorodi bilan katalitik oksidlanganda kumol gidroperoksid hosil bo`ladi.
CH3
C6H5−CH−CH3 + O2 → C6H5−CH−CH3
CH3 O−OH
Hosil bo`lgan birikma sulfat kislota ta`sirida fenol bilan atsetonga ajraladi:
CH3
C6H5−CH−CH3 → C6H5OH + CH3−CO−CH3
O−OH
Shunday qilib, benzol bilan propilendan ikkita qimmatli mahsulot–fenol bilan atseton olinadi. Bu usulni rus kimyogari P. G. Sergeyev ishlab chiqqan.

Yüklə 71,38 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin