Reja: III guruh anionlarining sifat reaksiyalari

III guruh anionlarining (NO₂^-, NO₃^-, CH₃COO^-) analitik reaksiyalari.
NO₂^-NITRIT VA NO₃^-NITRAT IONLARINING UMUMIY REAKSIYALARI
Temir (II) sulfat bilan reaksiyasi. Nitrat, nitrit ionlari konsentrlangan H₂SO₄ ishtirokida Fe²⁺ bilan NO gacha qaytariladi va ortiqcha FeSO₄ bilan qo‘ng‘ir rangli kompleks hosil qiladi:
6Fe²⁺ + 2NO₃^- + 8H⁺ = 6Fe³⁺ + 2NO + 4H₂O
NO + Fe²⁺ + SO₄^2- = [Fe(NO)]SO₄
Nitritlar bilan reaksiya suyultirilgan H₂SO₄ va xattoki sirka kislotali sharoitda xam boradi. Reaksiyaga SO₃^2-, S₂O₃^2-, J^- va Br^ђ ionlari xalaqit beradi.

Ish tartibi

Buyum yoki soat oynasiga natriy nitrat eritmasidan tomiziladi. Temir (II) sulfat kristalli va konsentrik sulfat kislotasi qo‘shiladi. Kristall atrofida qo‘ng‘ir xalqa hosil bo‘lishini kuzating.


Rux yoki aluminiy metalli bilan reaksiyasi. Nitrat va nitritlar ishqoriy muxitda rux yoki aluminiy bilan amiakgacha qaytariladi:NO₂^- + 3Zn + 5OH^- + 5H₂O = NH₃ + 3[Zn(OH)₄]^2-
NO₃^- + 4Zn + 7OH^- + 6H₂O = NH₃ + 4[Zn(OH)₄]^2-
Eritmada amoniy ionlari bo‘lmasligi kerak.
Ish tartibi
Probirkaga 3-4 tomchi natriy nitrit yoki nitrat eritmasidan olib, 3-5 tomchi 25%li NaOH eritmasi va rux yoki aluminiy bo‘lagi qo‘shiladi. Probirka og‘zi nam lakmus qog‘ozi bilan berkitiladi. Qog‘ozning ko‘karishini kuzating.
Difenilamin bilan reaksiyasi (farmakopeya). Difenilamin (C₆H₅)₂NH nitritlar, nitratlar va boshqa kuchli oksidlovchilar bilan konsentrik H₂SO₄ ishtirokida ko‘k rang hosil qiladi:

Shunday natija BrO₃^- ioni bilan xam kuzatiladi. Kuchli qaytaruvchilar S^2-, SO₃^2-, S₂O₃^2-, J^- reaksiyaga xalaqit beradi.
Ish tartibi
Farfor tigelga yoki toza, quruq soat oynasiga 5 tomchi difenilaminning konsentrlangan sulfat kislotadagi eritmasi va 5 tomchi natriy nitrat yoki nitrit qo‘shiladi. Ravshan ko‘k rang hosil bo‘ladi.