Mavzu:O’zgarmas kuchlanish sathini siljitish
qurilmasi. Ikki taktli chiqish kaskadlari.
Reja:
1.
O’zgarmas kuchlanish sathini siljitish qurilmasi.
2.
Ikki taktli dvigatel
3.
Ikki taktli chiqish kaskadlari.
O’zgarmas kuchlanish sathini siljitish qurilmasi.
Integral kuchaytirgichlar bevosita bog’langanbosqich
sxemalari
ko’rinishida quriladilar. Bu vaqtda bosqichdanbosqichga o’tgandasignal
doimiy tashkil etuvchisining o’zgarishi kuzatiladi. Bu holat esa keyingi
bosqichlarni ishlab chiqarishda qiyinchiliklar tug’diradi. Bu kamchilikni
bartaraf etish maqsadida
o’zgarmas kuchlanish sathini siljitish qurilmalari
qo’llaniladi. Ular sath transformatorlari deb ham ataladilar. Bu vaqtda sath
siljitish qurilmasi signalo’zgarmas tashkil etuvchisini keyingi bosqichga
o’zgarishlarsiz
uzatishi kerak, ya‘ni kuchlanish bo’yicha
kuchaytirish
koeffisienti K
U
≈1 bo’lishi kerak.
Operatsion kuchaytirgichlarda U
chiq
sathini siljitish VT1 tranzistorda
bajarilgan emitter qaytargich asosida amalga oshiriladi.
Uning
emitter
zanjiriga R
1
rezistor va VT2 hamda VT3 tranzistorlarda bajarilgan barqaror
tok generatorlari ulanadi (5.1 - rasm). Signal mavjud bo’maganda U
kir
kirish
potensiali oldingibosqich chiqish kuchlanishining o’zgarmas tashkil
etuvchisi qiymatiga teng bo’ladi.
U
chiq
chiqish potensiali siljitish sxemasi hisobiga kattalikka kamayadi.
tok barqaror bo’lganligi sababli siljish kuchlanishi ham o’zgarmas bo’ladi.
Ixtiyoriy U
kir
qiymatida U
chiq
chiqish potensiali nisbatlarni to’g’ri tanlash
natijasida nolga teng qilinishi mumkin.
BTG dinamik
chiqish qarshiligi R
1
dan ancha katta bo’lganligi sababli,
siljish
sxemasida signal
deyarli
so’nmaydi.
Oʻzgarmas tok— tok kuchi va yoʻnalishi vaqt oʻtishi bilan
oʻzgarmaydigan
elektr toki
. Oʻzgarmas tok oʻzgarmas elektr yurituvchi kuch
taʼsirida oʻtkazgichdan yasalgan berk zanjirda vujudga kelishi mumkin.
Agar
elektr zanjiri
tarmoqlanmagan boʻlsa,
uning hamma qismlaridan
oʻtayotgan tok kuchi bir xil boʻladi. Oʻzgarmas tokning asosiy qonunlari
Om
qonuni
va
Joul — Lens qonunidan
iborat. Ishtirok etayotgan qarshiliklar va
elektr yurituvchi kuchlardan foydalanib, zanjir tarmoqlarining har biridan
oqayotgan tok kuchi va yoʻnalishi Kirxgof qoidalari asosida hisoblanadi.
Oʻzgarmas tokdan
turli sanoat tarmoqlarida, mas,
elektrometallurgiya
,
transport, aloqa, avtomatika va boshqalarlarda foydalaniladi.